با توجه به نیاز بدن به سلول های جدید، سلول های طبیعی و سالم رشد کرده و تقسیم می شوند. هنگامی که سلول های طبیعی پیر می شوند یا آسیب می بینند، می میرند و سلول های جدید جایگزین آن ها می شوند. گاهی، این فرایند منظم دچار اخلال می شود. سلول های جدید هنگامی تشکیل می شوند که بدن به آنها نیازی ندارد، و سلول های پیر یا آسیب دیده وقتی که باید، نمی میرند. افزایش تدریجی این سلول های اضافی، اغلب، موجب تشکیل توده ای از بافت می شود که به آن غده یا تومور می گویند.
به غده های موجود در تیروئید، اغلب ندول (Nodules) یا «گره» می گویند. بیشتر ندول های تیروئید (بیش از ۹۰ درصد) خوش خیم (غیرسرطانی) هستند.
ندول های خوش خیم
- به ندرت کشنده هستند.
- به بافت های مجاور خود حمله نمی کنند.
- به دیگر قسمت های بدن سرایت نمی کنند.
- معمولا نیازی به برداشتن شان نیست.
ندول های بدخیم
- ممکن است گاهی کشنده باشند.
- می توانند به بافت ها و اندام های مجاور حمله کنند.
- می توانند به دیگر قسمت های بدن سرایت کنند.
- اغلب می توان آنها را برداشت یا از بین برد، اما گاهی اوقات مجدد سرطان عود می کند.
سلول های سرطانی می توانند با جدا شدن از تومور اولیه گسترش پیدا کنند. این سلولها وارد عروق خونی یا عروق لنفاوی می شوند، که به درون تمام بافت های بدن گسترده شده اند. سلولهای سرطانی به دیگر اندام ها می چسبند و در آنجا رشد می کنند و به تومورهای جدیدی تبدیل می شوند که می توانند به آن اندام ها آسیب برسانند. به سرایت سرطان، متاستاز می گویند.
عوامل افزایش ریسک ابتلا به سرطان تیروئید
پزشکان، اغلب نمی توانند دلیل ابتلای یک فرد به سرطان تیروئید و عدم ابتلای دیگری به این سرطان را توضیح دهند. با این حال، روشن است که سرطان تیروئید مسری نیست.
تحقیقات نشان داده اند که احتمال ابتلا به سرطان تیروئید، در کسانی که دارای برخی عوامل خطرزای خاص هستند، بیشتر از دیگران است. عامل خطرزا عاملی است که احتمال ابتلا به یک بیماری را افزایش می دهد. بررسی ها نشان داده اند که عوامل خطرزای زیر به سرطان تیروئید مربوط می باشند:
تابش اشعه
افرادی که به میزان زیاد در معرض تابش اشعه قرار می گیرند بسیار بیشتر از دیگران احتمال دارد به سرطان تیروئید مبتلا شوند. یکی از منابع اشعه، درمان به وسیله اشعه ایکس است. در عکس برداری با اشعه ايكس جهت آزمایش های تشخیصی معمول – مثل عكس برداری با اشعه ایکس از دهان یا قفسه س ینه – از میزانهای بسیار پایین تابش استفاده می شود. فواید این آزمایش ها معمولا بیشتر از خطرات آنهاست. با این حال، قرار گرفتن مکرر در معرض همین میزان اشعه هم می تواند مضر باشد، پس بهتر است با پزشک یا دندانپزشک خود درباره ضرورت انجام هر یک از آزمایش های عکس برداری با اشعه ایكس و نیز نحوه استفاده از پوشش های محافظ برای دیگر بخش های بدن صحبت کنید).
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تیروئید
گاهی سرطان تیروئید به شكل موروثی در می آید. ژن تغییر یافته می تواند از والد به فرزند منتقل شود. قریب به اتفاق آنهایی که ژن دگرگون شده دارند به سرطان تیروئید مبتلا می شوند. در صورتی که این سرطان به تنهایی روی دهد، سرطان خانوادگی تیروئید، و اگر همراه با دیگر انواع سرطان باشد، سندروم نئوپلازی متعدد غدد درون ریز نامیده می شود. با آزمایش خون می توان دگرگونی ژن را شناسایی کرد. در صورتی که این ژن در فرد مبتلا به سرطان تیروئید دیده شود، پزشک به اعضای خانواده توصیه می کند که همه تحت آزمایش قرار گیرند، و برای آنها که دارای ژن دگرگون شده هستند، آزمایش های منظم و یا جراحی برداشتن تیروئید پیش از بروز سرطان را توصیه می کند.
سابقه خانوادگی ابتلا به گواتر
تعداد کمی از افرادی که دارای س ابقه خانوادگی ابتلا به گواتر (تورم تیروئید) هستند و دارای گره های کوچک متعدد تیروئید هستند، در خطر ابتلا به سرطان تیروئید قرار دارند.
سابقه فردی پزشکی
افرادی که مبتلا به گواتر ياغده های خوش خیم تیروئیدهستند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تیروئید می باشند.
زن بودن
از تعداد کل ۱۰۳۸ مورد سرطان تیروئید در ایران ۱۱۳۵ مورد آن مربوط به زنان است.
سن بالای 45 سال
بیشتر مبتلایان به سرطان تیروئید، بالای 45 سال سن دارند.
يد
يد ماده ای است که در صدف و نمک یددار یافت می شود. دانشمندان در حال بررسی ید به عنوان یکی از عوامل خطرزای احتمالی مربوط به سرطان تیروئید هستند. میزان بسیار پایین ید در رژیم غذایی خطر ابتلا به س رطان تیروئید را افزایش می دهد. هرچند، بررسی های دیگری نشان داده اند که میزان بسیار زیاد ید در رژیم غذایی نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد. برای اینکه قطعا مشخص شود که ید یک عامل خطرزا است یا نه، بررسی های بیشتری لازم است. داشتن یک یا چند عامل خطرزا به معنای ابتلای قطعی فرد به سرطان تیروئید نیست. بیشتر کسانی که دارای عوامل خطرزا هستند، هرگز به سرطان مبتلا نمی شوند.
علائم سرطان تیروئید
معمولا سرطان تیروئید در مراحل اولیه علائم خاصی ندارد. اما با رشد سرطان علائم احتمالی آن عبارت است از:
- به وجود آمدن توده در جلوی گردن
- گرفتگی یا تغييرات در صدا
- تورم غدد لنفاوی ناحیه گردن
- اختلال در بلع یا تنفس
- درد در گلو یا گردن که از بین نمی رود
در صورتی که چنین علائمی در فردی بروز کرد و پس از دو یا چند هفته از بین نرفت باید جهت تشخیص و درمان، هرچه زودتر به پزشک مراجعه کند.
روش های تشخيص سرطان تیروئید
اگر علائمی در شما بروز کرد که نشانه سرطان تیروئید بود، پزشک به شما کمک می کند تا مشخص شود که این علائم ناشی از سرطان است یا دلایل دیگری دارند. پزشک، از شما سابقه پزشکی فردی و خانوادگی تان را جویا می شود، و سپس یک یا چند آزمایش از آزمایش های زیر را هم برای شما تجویز می کند:
معاینه فیزیکی
پزشک تیروئید شما را جهت بررسی وجود توده یا ندول و نیز گردن و غدد لنفاوی مجاور آن را جهت وجود غده یا تورم مورد معاینه قرار می دهد.
آزمایش های خون
پزشک ممکن است میزان هورمون محرک تیروئید TSH را نیز در خون اندازه گیری کند. مقادیر بسیار کم یا بسیار زیاد TSH به این معناست که تیروئید به خوبی کار نمی کند. اگر پزشک احتمال بدهد که به س رطان تیروئید مبتلا هستید، ممکن است میزان کلسی تونین شما را اندازه گیری کنند و نیز دیگر آزمایش های خون را نیز بر روی شما انجام دهند.
سونوگرافی
یک دستگاه امواج صوتی ای را که قابل شنیدن نیستند تولید می کند و به داخل بافت تیروئید می فرستند و یک کامپیوتر از امواجی که از تیروئید بازتاب می شوند تصویر ایجاد میکند. این تصویر می تواند ندولهای که اندازه شان آنقدر کوچک است که زیر دست احساس نمی شوند را نشان دهد. پزشک از این تصویر برای پی بردن به اندازه و شکل و نوع هر گره استفاده می کند. ندول هایی که پر از مایع باشند معمولا سرطانی نیستند. اما گره هایی که توپر هستند می توانند سرطانی باشند.
اسکن تیروئید
پزشک شما ممکن است برایتان یک اسکن از تیروئید تجویز کند. برای این کار باید مقدار کمی ماده رادیواکتیو را بخورید؛ این ماده وارد جریان خون می شود. سلول های تیروئید که این مواد رادیواکتیو را جذب می کنند از طريق اسكن، قابل مشاهده هستند. به ندول هایی که این مواد را بیشتر از بافت تیروئید مجاور خود مصرف می کنند، ندول های «داغ» می گویند. ندول های داغ معمولا سرطانی نیستند. به ندول هایی که کمتر از بافت تیروئید مجاور خود این مواد را مصرف می کنند، ندولهای «سرد» می گویند که ندول های سرد می توانند سرطانی باشند.
نمونه برداری
نمونه برداری تنها راه قطعی تشخیص سرطان تیروئید است. یک آسیب شناس (پاتولوژیست) نمونه ای از بافت مورد نظر را جهت وجود سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ بررسی می کند. ممکن است پزشک برای نمونه برداری از یکی از دو روش زیر استفاده کند:
بیوپسی سوزنی ظریف
پزشک با استفاده از یک سوزن ظریف مقداری از بافت ندول تیروئید را برمی دارد. استفاده از یک دستگاه فراصوتی می تواند به پزشک در تعیین محل فرو کردن سوزن کمک کند.
نمونه برداری با عمل جراحی
در صورتیکه تشخیص از طریق بیوپسی سوزنی ظریف ممکن نباشد، جراح با یک عمل جراحی تمام ندول های مشکوک را برمی دارد. اگر پزشک وجود سرطان تیروئید را محتمل بداند، معمولا برای تشخیص، نمونه برداری با عمل جراحی را توصیه می کند.
انواع سرطان تیروئید
سرطان آناپلاستیک
این نوع سرطان، از جمله خطرناک ترین سرطان های تیروئید می باشد. این مورد بسیار نادر می باشد و به پرتودرمانی پاسخ نمی دهد. این نوع سرطان به سرعت پخش می شود.
سرطان فولیکول
به طور متوسط حدود ۱۰ درصد سرطان های تیروئید را شامل می شود. این سرطان در سلول های فولیکولی رشد می کند. بعد از بهبودی، احتمال عود آن وجود دارد.
سرطان مدولار
سرطان سلول های غیرتیروئیدی است که به طور معمول در غده تیروئید قرار دارند. این نوع سرطان در زنان بیشتر شايع است و با چندین جهش ژنتیکی خاص نیز مرتبط می باشد.
سرطان پاپیلاری
شایع ترین نوع سرطان تیروئید می باشد. این سرطان در سلول های فولیکولی رشد می کند و به سرعت پخش می شود.
تعیین مرحله سرطان تیروئید
برای طرح بهترین برنامه درمانی، لازم است پزشک از میزان گسترش سرطان آگاه باشد. تعيين مرحله سرطان، تلاشی دقیق است برای پی بردن به اندازه غده های کوچک و اینکه س رطان به دیگر بخش های بدن سرایت کرده یا نه.
سرطان تیروئید، اغلب به غدد لنفاوی، ریه ها و استخوانها نفوذ می کند. هنگامی که سرطان از محل اولیه اش به بخش های دیگر بدن منتشر می شود، تومور جدید از جنس همان سلولهای سرطانی تومور اولیه و دارای همان نام هستند. برای مثال، اگر سرطان تیروئید به ریه ها سرایت کند، سلول های سرطانی موجود در ریه ها در واقع همان سلولهای سرطان تیروئید هستند و نام بیماری، سرطان تیروئید همراه با متاستاز است، و نه سرطان ریه. به همین دلیل، برای درمان، این سرطان را به عنوان سرطان تیروئید در نظر می گیرند، و نه سرطان ریه. پزشکان به تومور جدید «تومور دوردست» یا سرطان متاستازی می گویند. تعيين مرحله سرطان می تواند شامل یک یا چند آزمایش زیر باشد:
سونوگرافی
با معاینه گردن به وسيله دستگاه سونوگرافی می توان فهمید که آیا سرطان به غدد لنفاوی یا دیگر بافت های مجاور تیروئید منتشر شده است یا نه.
سی.تی.اسكن
با دستگاه اشعه ایکس که به یک کامپیوتر متصل است چند عکس دقیق از نواحی داخلی بدن می گیرند. سی تی اسکن نشان می دهد که آیا سرطان به غدد لنفاوی، دیگر نواحی گردن یا قفسه سینه سرایت کرده است یا نه؟
ام. آر. آی
در ام.آر.آی از یک آهن ربای قوی که به کامپیوتر متصل است استفاده می شود. در این فرایند عکس هایی دقیق از بافت گرفته می شود. پزشک می تواند این عکس ها را بر روی صفحه نمایش مشاهده کند یا آنها را روی فیلم چاپ کند. ام.آر.آی می تواند نشان دهد سرطان به غدد لنفاوی یا دیگر نواحی رسوخ کرده است یا نه.
عكس برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس
عکس برداری از قفسه سینه با اشعه ایكس می تواند سرایت یا عدم سرایت سرطان به ریه ها را نشان دهد.
اسكن كل بدن
ممکن است برای شما، اسکن تمام بدن تجویز شود تا مشخص شود سرطان به دیگر بخش های بدن نیز سرایت کرده است یا نه. به ش ما مقدار کمی از یک ماده رادیواکتیو می دهند. این ماده وارد جریان خون می شود. سلولهای سرطانی تیروئید که در دیگر اندامها یا استخوانها انتشار یافته اند این ماده را مصرف میکنند و در تصاویر مشخص می شوند.
درمان های موجود برای سرطان تیروئید
- جراحی
- درمان با هورمون های تیروئیدی
- درمان با ید رادیواکتیو
- پرتودرمانی
- شیمی درمانی
کسانی که به سرطان تیروئید مبتلا هستند، گزینه های درمانی متعددی دارند. درمان معمولا چند هفته پس از تشخیص آغاز می شود.
انتخاب نوع درمان در سرطان تیروئید به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان تیروئید (پاپیلاری، فولیكولار، مدولاری یا آناپلاستیک)
- سن بیمار
- انتشار یا عدم انتشار سرطان
پزشک معمولا گزینه های درمان و نتایج مورد انتظار از هر یک را برای شما توضیح می دهد. بیشتر بیماران، تحت درمان ترکیبی از این روش های قرار می گیرند.
جراحی و پرتودرمانی خارجی درمان های موضعی محسوب می شوند. با استفاده از این روش ها، سلول های سرطانی موجود در تیروئید از بین رفته یا برداشته می شوند. اگر سرطان تیروئید به دیگر بخش های بدن نفوذ کرده باشد، از درمان موضعی برای مهار سرطان در همان نواحی خاص می توان استفاده کرد.
درمان هورمونی، درمان با ید رادیواکتیو و شیمی درمانی، درمان های متداول هستند. در این درمان ها دارو وارد جریان خون شده و سرطان را در سراسر بدن از بین برده یا مهار می کنند.
شاید بخواهید درباره عوارض جانبی و چگونگی تأثیرگذاری درمان بر فعالیت های روزمره خود آگاه شوید. چون روش های درمانی سرطان، اغلب به سلول ها و بافت های س الم نیز آسیب می رسانند، بروز عوارض جانبی پدیده ای شایع است. عوارض جانبی عمدتا به نوع و میزان گستردگی درمان بستگی دارند. عوارض جانبی برای افراد مختلف نیز متفاوت است، و همین طور ممکن است از یک دوره درمان به دورهای دیگر تغییر کنند. پیش از آغاز درمان، از گروه درمانی خود بخواهید تا عوارض جانبی احتمالی را برایتان توضیح دهند و روش هایی را به منظور مهار آنها به شما پیشنهاد کنند. در تمام مراحل سرطان، مراقبت های لازم جهت درمان عوارض جانبی مهار درد و دیگر علائم و کمک به بیمار برای کنار آمدن با عوارض روحی و روانی که تشخیص سرطان به همراه دارد باید مد نظر قرار داشته باشد.
جراحی
بیشتر بیمارانی که به سرطان تیروئید مبتلا می شوند تحت عمل جراحی قرار می گیرند. جراح، تمام یا بخشی از تیروئید را برمی دارد. نوع جراحی به نوع و مرحله سرطان، اندازه ندول و سن بیمار بستگی دارد. زمان مورد نیاز برای بهبود پس از جراحی برای افراد مختلف متفاوت است. ممکن است برای مدت چند هفته احساس ناراحتی کنید. می توان با دارو به تسکین درد کمک کرد. پیش از جراحی، باید درباره برنامه مهار درد با پزشک یا پرستار خود گفت و گو کنید. پس از جراحی نیز، پزشک می تواند در صورت نیاز بیشتر به تسکین درد، برنامه قبلی را تغییر دهد. در جراحی مربوط به سرطان تیروئید، سلول هایی که هورمون تیروئید تولید می کنند نیز برداشته می ش وند. پس از جراحی، تقریبا تمام بیماران باید برای جبران هورمون تیروئید طبیعی، از دارو استفاده کنند. در صورتیکه جراح غده پاراتیروئید را بردارد، ممکن است لازم باشد بیمار برای بقیه عمر خود قرص های کلسیم و ویتامین D مصرف کند. در تعداد کمی از بیماران، جراحی می تواند موجب آسیب به اعصاب یا عضلات خاصی شود. در این صورت ممکن است فرد دچار مشکلات حنجره شود یا یکی از شانه هایش پایین تر از دیگری بایستد.
درمان با هورمون تیروئید
پس از جراحی و برداشتن کامل تیروئید یا بخشی از آن، لازم است برای جبران هورمون های تیروئید طبیعی، داروهایی مصرف شود. داروهای هورمونی تیروئید به عنوان قسمتی از روند درمان س رطان تیروئید نیز مورد استفاده قرار می گیرند. هورمون تیروئید، سرعت رشد سلولهای سرطانی را که پس از جراحی در بدن باقی مانده اند، کندتر می کند. داروهای هورمونی تیروئید به ندرت موجب عوارض جانبی می شوند. پزشک برایتان آزمایش های خون تجویز می کند تا اطمینان حاصل کند که میزان هورمون تیروئید مصرفی تان مناسب است. مقادیر زیاد هورمون تیروئید می تواند موجب کاهش وزن و احساس گرما و تعرق شود. همچنین ممکن است موجب تندی ضربان قلب، درد قفسه سینه، گرفتگی عضلات و اسهال شود. مقادیر بسیار کم هورمون تیروئید می تواند موجب افزایش وزن، احساس خستگی و سرما، و خشکی پوست و موها شود. در صورت ظهور عوارض جانبی، پزشک باید میزان هورمون مصرفی را تنظیم کند.
درمان با ید رادیواکتیو
درمان با ید رادیواکتیو ۱۳۱-I روشی درمانی برای سرطان پاپیلاری تیروئید یا فولیکولار است. در این روش تمام سلول های سرطانی و طبیعی تیروئید که پس از جراحی در بدن باقی مانده اند از بین می رود. معمولا برای مبتلایان به سرطان تیروئید مدولاری یا آناپلاستیک، درمان با ۱۳۱-I تجویز نمی شود. این دو نوع از سرطان تیروئید، به ندرت به درمان با ۱۳۱-I جواب میدهند. حتی بیمارانی که به ید حساسیت دارند نیز می توانند با اطمینان، تحت درمان با ۱۳۱-I قرار بگیرند. این درمان به شکل مایع یا کپسولی خوردنی به بیمار داده می شود. ۱۳۱-I وارد جریان خون می شود و به سلولهای سرطانی تیروئید موجود در سراسر بدن می رسد. هنگامی که به سلولهای سرطانی تیروئید به اندازه کافی ۱۳۱-I برسد، از بین می روند. بسیاری از بیماران در درمانگاه یا بخش بیماران س رپایی بیمارستان، تحت درمان با ۱۳۱-I قرار می گیرند و س پس می توانند به منزل بروند. بعضی از بیماران لازم است به مدت یک روز یا بیشتر در بیمارستان بستری شوند. بیشتر میزان تشعشع ۱۳۱-I پس از حدود یک هفته از بین می رود. ظرف مدت سه هفته، تنها اثر کوچکی از ۱۳۱-I در بدن باقی می ماند. در طول درمان، می توانید با نوشیدن مقادیر زیاد مایعات از مثانه و دیگر بافت های سالم خود محافظت کنید. نوشیدن مایعات به دفع سریع تر ۱۳۱-I از بدن کمک می کند. بعضی از بیماران در روز اول درمان با ۱۳۱-I دچار اسهال خفيف می شوند. تعداد کمی از بیماران در ناحیه ای از گردن که سلول های تیروئید در آن باقی مانده اند، دچار تورم و درد می شوند. اگر سلول های سرطانی تیروئید به خارج از گردن سرایت کرده باشند، ممکن است آن نواحی نیز دردناک شوند. ممکن است برای مدت کوتاهی پس از درمان با ۱۳۱- I، دچار خشکی دهان شوید یا حس چشایی یا بویایی خود را از دست بدهید. جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آب نبات های بدون قند می تواند برایتان مفید باشد. یک عارضه جانبی نادر در مردانی که تحت درمان با میزان بالای ۱۳۱-I قرار می گیرند، از دست دادن توانایی باروری است. ۱۳۱-، ممکن است در زنان موجب ناباروری نشود، اما برخی پزشکان به زنانی که تحت درمان با میزان بالای ۱۳۱-I قرار گرفته اند توصیه میکنند که تا یک سال از باردار شدن بپرهیزند. محققان گزارش داده اند که ممکن است تعداد بسیار کمی از بیماران، چند سال پس از اینکه تحت درمان با میزان بالای ۱۳۱-I قرار گرفتند به سرطان ثانويه مبتلا شوند. میزان بالای ۱۳۱-I موجب از بین رفتن سلولهای طبیعی تیروئید که هورمون تیروئید را تولید می کنند نیز می ش ود. پس از درمان با ید رادیواکتیو، لازم است برای جبران هورمون تیروئید طبیعی، باید داروهای هورمونی تیروئید نیز مصرف شود.
پرتودرمانی خارجی
پرتودرمانی خارجی (یا رادیوتراپی)، روشی است برای هر نوع از سرطان تیروئید، که نتوان آن را با جراحی یا درمان با ۱۳۱-I درمان کرد. از این روش جهت درمان سرطانی که پس از درمان بازگشته، یا درمان درد استخوان ناشی از سرطانی که به دیگر بخش های بدن سرایت کرده نیز استفاده می شود. در پرتودرمانی خارجی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. با استفاده از یک دستگاه بزرگ، اشعه را به گردن یا دیگر بافت هایی که سرطان به آنها نفوذ کرده می تابانند. بیشتر بیماران معمولا به مدت چند هفته و هفته ای 5 روز به بیمارستان یا درمانگاه می روند. هر بخش درمان تنها چند دقیقه طول می کشد. عوارض جانبی این درمان عمدتا به میزان تابش و بخشی از بدن که تحت درمان قرار دارد، بستگی دارد. تابش اشعه در ناحیه گردن می تواند موجب خشکی و درد دهان و گلو، گرفتگی صدا یا مشکلات در بلع شود. ممكن است پوست شما نیز در ناحيه تحت درمان قرمز، خشک و حساس شود. احتمال دارد در حین پرتودرمانی و به خصوص در هفته پایانی درمان، احساس خستگی کنید. استراحت مهم است، اما پزشکان معمولا به بیماران توصیه می کنند تا جایی که می توانند فعالیت کنند. با اینکه عوارض جانبی پرتودرمانی می تواند آزاردهنده باشد، معمولا پزشک می تواند آنها را مهار یا درمان کند. عوارض جانبی این روش معمولا پس از به پایان رسیدن درمان از بین می روند.
شیمی درمانی
از شیمی درمانی برای درمان سرطان تیروئید آناپلاستیک استفاده می شود. گاهی از این روش برای کاهش علائم سرطان مدولاری یا دیگر انواع سرطان تیروئید نیز استفاده می شود.
در شیمی درمانی از داروها جهت از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها را معمولا از طریق تزریق به درون رگ به بیمار می رسانند، که پس از اینکه وارد جریان خون شد بر سلول های سرطانی موجود در سراسر بدن اثر می کنند. درمان معمولا در درمانگاه، مطب پزشک یا خانه بر روی شما انجام می شود. گاهی لازم می شود برخی بیماران در حین درمان در بیمارستان بستری شوند.
عوارض جانبی شیمی درمانی عمدتا به نوع داروهای مورد استفاده و چگونگی رساندن آنها به بیمار بستگی دارد. این داروها می توانند به سلول های طبیعی که به سرعت تقسیم می شوند، از جمله سلول های موجود در دهان آسیب بزنند. شایعترین عوارض جانبی، تهوع، استفراغ، زخمهای دهانی، بی اشتهایی و ریزش مو هستند. بیشتر این عوارض جانبی پس از به پایان رسیدن درمان از بین می روند.
مراقبت پیگیرانه
لازم است پس از پایان درمان سرطان خود، مرتبا تحت معاینه قرار بگیرید. حتی در صورتی که دیگر هیچ نشانه ای از سرطان وجود نداشته باشد. گاهی سرطان پس از درمان به دلیل باقی ماندن سلول های سرطانی در قسمتی از بدن، بازمی گردد. پزشک روند بهبود شما را زیر نظر دارد و با تجویز آزمایش های خون و عکس برداری، بازگشت سرطان را بررسی می کند. سرطان تیروئید در صورت بازگشت، معمولا در گردن، ریه ها یا استخوانها مشاهده می شود. معاینات مرتب، به شناسایی مشکلات مربوط به سلامت که ناشی از درمان سرطان هستند نیز کمک می کند. احتمال اینکه بیمارانی که تحت درمان با يد رادیواکتیو یا پرتودرمانی خارجی قرار می گیرند، بعدها به سرطان های دیگر مبتلا شوند، بیش از دیگران است. اگر بین جلسات معاینه دچار هرگونه مشکلی شدید، باید با پزشک خود تماس بگیرید. برای آنها که به خاطر ابتلا به س رطان پاپیلاری تیروئید یا فولیکولار تحت درمان قرار گرفته اند، آزمایش های خون تجویز می شود تا میزان TSH و تیروگلوبولین (Thyroglobulin) خون آنها بررسی شود. هورمون تیروئید به طور طبیعی در تیروئید به صورت تیروگلوبولین ذخیره می شود. در صورتیکه تیروئید را برداشته باشند، میزان تیروگلوبولین در خون بسیار ناچیز است یا اصلا وجود ندارد. میزان بالای تیروگلوبولین می تواند به معنای این باشد که سرطان تیروئید بازگشته است. برای کسانی که به دلیل ابتلا به سرطان تیروئید مدولاری تحت درمان قرار گرفته اند، آزمایش های خون جهت اندازه گیری میزان کلسی تونین و دیگر مواد موجود در خون انجام می شود. علاوه بر آزمایش های خون، ممكن است معایناتی شامل یک یا چند آزمایش عکس برداری زیر نیز انجام شود.
سونوگرافی
به کمک آزمایش سونوگرافی از گردن مشخص می شود که آیا سرطان در این ناحیه بازگشته است یا نه؟
اسکن تمام بدن
جهت آماده شدن برای اسکن تمام بدن، یا باید به مدت چند هفته مصرف داروهای هورمونی تیروئید را متوقف کنید و یا اینکه به ش ما TSH تزریق کنند. بیشتر افراد باید یک تا دو هفته پیش از اسكن از خوردن صدف و نمک ید دار خودداری کنند. پزشک مقدار بسیار کمی يد رادیواکتیو یا یک ماده رادیواکتیو دیگر به شما می دهد. سلول های
سرطانی این ماده رادیواکتیو را مصرف می کنند (در صورتی که چنین سلول هایی وجود داشته باشند). و سلول های سرطانی در اسكن، خود را نشان می دهند.
PET اسکن
پزشک از دستگاه اسکن توموگرافی با تابش پوزیترون برای پی بردن به بازگشت سرطان استفاده میکند. ابتدا به شما مقدار کمی قند رادیواکتیو تزریق می کنند، سپس به وسیله یک دستگاه، تصاویری کامپیوتری از نحوه مصرف این قند توسط سلول های بدن تهیه می کنند. سلول های سرطانی، قند را سریع تر از سلول های طبیعی مصرف می کنند و نواحی درگیر سرطان در تصویر روشن تر ظاهر می شوند.
سی.تی.اسکن
سی تی اسکن می تواند بازگشت یا عدم بازگشت سرطان را نشان دهد.
ام.آر.آی
این روش نیز می تواند بازگشت یا عدم بازگشت سرطان را نشان دهد.
