انبوهی از اخبار فوری و گزارش های خاص در مورد هورمون درمانی سالی چند بار باعث سردرگمی اکثر زنان می شود. خبر فوری: «هرگز از هورمون استفاده نکنید.» گزارش: «هرگز مصرف داروهای هورمونی را قطع نکنید.» کسب اطلاعات در مورد خطرات و مزایای هورمون درمانی چالش انگیز و دشوار است.
این مطلب به خانم ها کمک میکند تا بتوانند (با کمک پزشک) در مورد روش مدیریت علائم خود آگاهانه تصمیم بگیرند.
شاید هورمون درمانی برای همه مناسب نباشد، اما قطعا بسیاری از علائم یائسگی را از بین می برد و از ابتلای زنان به برخی بیماریها پیشگیری می کند یا این بیماری ها را به تعویق می اندازد. بسیاری از زنان داروهای هورمونی را آزمایش می کنند تا انواع، ترکیبات و میزان مناسب را بیابند و اثرات محافظتی این داروها را به حداکثر و خطرات را به حداقل برسانند.
برخی زنان به هورمون درمانی ایمان دارند و برخی از آن می ترسند. و برخی هم آن را قبول دارند و هم از آن می ترسند. یافته های تحقیقات جدید مرتب اعلام می شود. گاهی یافته های جدید یافته های قبلی را نقض می کند. اما هنوز بسیاری از زنان در مورد هورمون درمانی آگاهی کافی ندارند تا دربارهی وضع خود تصمیم بگیرند. هورمون ها قوی هستند، پس خانم ها باید بدانند چه چیزی وارد بدن خود می کنند.
تعریف هورمون درمانی
هورمون درمانی برنامه ی درمانی استروژن یا استروژن و پروژستین است که برای از بین بردن علایم یائسگی به کار می رود. پزشکان اغلب هورمون ها را پیش از یائسگی (سال های قبل از یائسگی که خانم ها علائم زیادی از یائسگی را تجربه می کنند: گرگرفتگی، بی خوابی و غیره) تجویز می کنند. بعد از یائسگی، فرد به تدریج استفاده از داروهای هورمونی را متوقف می کند.
پزشکانی که هورمون درمانی را توصیه می کنند، بعد از یائسگی هم به آن ادامه می دهند زیرا تا حدودی از پوکی استخوان جلوگیری می کند و از تحلیل دستگاه ادراری و تناسلی (نازک و خشک شدن واژن و مجاری ادرار) ناشی از کاهش استروژن می کاهد. در بسیاری از زنان، تقویت هورمون ها خلق و احساس سلامت را نیز بهبود می دهد. خانم ها باید با پزشکشان همکاری کنند تا دریابند آیا هورمون درمانی برایشان مناسب است و چه مدت باید به آن ادامه دهند.
کاهش سطح تولید هورمون بیماری نیست؛ بلکه یکی از چندین تغییر طبیعی است که بدن زنان در طول زندگی تجربه می کند. زنانی که هیسترکتومی انجام داده اند (رحمشان برداشته شده است) باید فقط از استروژن استفاده کنند. درمانی که در آن فقط از استروژن استفاده می شود، استروژن درمانی نام دارد.
از دهه 1950 تا 1970، پزشکان بنا به عادت برای درمان علایم یائسگی استروژن (هورمون زنانه ای که مسئول شکل دادن سینه ها، سیکل قاعدگی و غیره است) را به تنهایی تجویز می کنند. با افزایش سرطان رحم در زنان یائسه، محققان دریافتند مصرف استروژن احتمال ابتلا به سرطان رحم در زنان یائسه را افزایش می دهد.
محققان همچنین دریافتند استفاده از پروژستین (هورمونی که باعث می شود زنان عادت ماهانه شوند و جداره رحم در سال های باروری بریزد) به مدت چند روز، خطر سرطان رحم را کاهش می دهد.
افزودن پروژستین (نوع صنعتی پروژسترون) خطر سرطان رحم را کاهش می دهد زیرا استروژن رشد اندومتریوما (جداره رحم) را تحریک می کند تا لانه ای نرم و خوب برای تخمک بارور شده فراهم شود. رحم به گونه ای طراحی شده که اگر تخمک بارور نشود جداره رحم می ریزد. بدین ترتیب در هر سیکل رحم تمیز می شود تا برای تخمک گذاری بعدی آماده شود. ریزش جداره رحم نیز دلیل دیگری برای استفاده از پروژستین است زیرا شاید گاهی سلولی پیش سرطانی در جداره ی رحم باشد. تحریک رشد ماهانه باعث می شود سلول پیش سرطانی به طور اتفاقی با سلول های طبیعی تکثیر شود. اگر این سلول های پیش سرطانی هنگام خونریزی نریزد احتمالا فرد به سرطان رحم مبتلا می شود.
بنابراین محققان مصرف پروژستین را (هورمون زنانه ای که باعث تغییراتی در رحم می شود) به مدت چند روز در زنان مورد آزمایش قرار دادند. درست مثل یک سیکل طبیعی، وقتی سطح پروژستین افزایش و سپس کاهش می یابد، جداره ی رحم می ریزد و هر نوع سلول سرطانی از بین می رود. زنان یائسه ای که هورمون مصرف نمی کنند و زنانی که هنوز عادت ماهانه می شوند (و هر ماه جداره رحمشان می ریزد) به ندرت دچار سرطان رحم می شوند.
مصرف استروژن بدون پروژستین؛ استروژن درمانی نام دارد. زنانی که هیسترکتومی انجام داده اند تنها گروهی هستند که باید از این نوع هورمون درمانی استفاده کنند. در زنان فاقد رحم، احتمال ابتلا به سرطان رحم به صفر می رسد. برای سایر زنانی که از هورمون استفاده می کنند، ترکیب استروژن و پروژسترون ضروری است.
هورمون درمانی برای رفع علائم پیش از یائسگی
برای برخی زنان علایم پیش از یائسگی چنان شدید است که مانع روابط، شغل، عزت نفس یا شادی آنها میشود. پزشکان معمولا برای کاهش علایم پیش از یائسگی، مثل گرگرفتگی، خشکی واژن، اختلال خواب، تغییر خلق و غیره، هورمون درمانی را تجویز می کنند که تأثیر حیرت انگیزی دارد. در فصل ۳ به طور کامل به علایم پیش و پس از یائسگی پرداختیم علی رغم مطالعاتی که حاکی از خطرات بهداشتی هورمون درمانی است بسیاری از زنان تمایلی به قطع هورمون درمانی ندارند زیرا علایم پیش از یائسگی لذت زندگی شان را تهدید می کند.
مردم سراسر جهان درمان های جایگزینی را برای کاهش علایم پیش از یائسگی ابداع کرده اند، مردم کشورهای غربی استفاده از این درمان های جایگزین را به جای هورمون درمانی سنتی آغاز کرده اند.
پیشگیری از مشکلات بهداشتی با هورمون درمانی با توجه به پیشرفت در علم تغذیه و پزشکی، امروزه در امریکا و کانادا بسیاری از زنان تا 80 تا 100 سال عمر می کنند. به این آمار توجه کنید: در سال 1900، امید به زندگی در زنان آمریکای شمالی حداکثر 50 سال (فقط تا یائسگی) بود. اما امروزه میانگین طول عمر آنها حدود 80 سال (سال ها پس از یائسگی) است، بنابراین زنان قطعا برای زندگی سالم تر انگیزه پیدا کرده اند و به هورمون درمانی توجه می کنند. زیرا استروژن باعث می شود موتور بدن نرم و روان کار کند و فرد این خودرو را به مدت طولانی براند (برخلاف زنان قدیم که این خودرو را فقط تا زمانی که نو بود میراندند).
هورمون درمانی برای چه کسانی مناسب نیست؟
به پرسش های زیر توجه کنید. خانم هایی که پاسخشان به بسیاری از جملات زیر مثبت است، بهتر است جایگزین های هورمون درمانی از جمله رژیم غذایی سالم، ورزش، درمان های جایگزین گیاهی و سایر درمان های پیشگیرانه را امتحان کنند.
- آیا سرطان سینه داشته اید؟
- مادر، خواهر، یا دخترتان سرطان سینه داشته است؟
- آیا بیماری قلبی دارید؟
- آیا نمی توانید با علایم یائسگی کنار بیایید؟
- آیا سابقه ی خون لختگی، خون لختگی در رگهای عمیق، یا انسداد ریوی دارید؟
- آیا از مصرف دارو بیزارید و فکر می کنید مصرف داروهای گیاهی بهتر از داروهای شیمیایی است؟
- آیا معمولا رژیم غذایی سالم و جامعی دارید؟
- آیا به طور منظم ورزش و وزن هدف خود را حفظ می کنید؟
- آیا معتقدید پزشکان و شرکت های داروسازی فقط می خواهند از طریق زنان در شرف یائسگی سود نصیبشان شود؟
- آیا سالهاست به پزشک مراجعه نکرده اید و حالا هم نمی خواهید به پزشک مراجعه کنید؟
- آیا مادرتان راحت یائسه شده و فکر می کنید شما هم راحت یائسه می شوید؟
- آیا عوامل خطر پوکی استخوان یا سرطان روده بزرگ را ندارید؟
هورمون درمانی برای چه کسانی مناسب است؟
هیچ کس بدون دلیل دارو مصرف نمی کند. زنانی که حین یائسگی از داروهای هورمونی استفاده می کنند می خواهند از برخی بیماری ها پیشگیری کنند یا ناراحتی و درد را از بین ببرند. خانم ها برای یافتن رژیم هورمون درمانی ثمربخش باید به پزشک خود اطمینان کنند و آگاهانه تصمیم بگیرند. حتا اگر فرد بخواهد هورمون درمانی را امتحان کند، برای یافتن رژیم هورمونی مناسب باید مدت کوتاهی (تحت نظر پزشک) آن را تجربه کند.
اگر خانمی با برخی از این جملات موافق است، بهتر است هورمون درمانی را لحاظ کند:
- افراد بسیاری در خانواده من به پوکی استخوان مبتلا هستند.
- مفصل ران مادر یا مادربزرگم شکسته است.
- گرگرفتگی و تغییر خلق مرا دیوانه کرده است.
- یک سال است که داروهای هورمونی مصرف می کنم و هیچ مشکلی نداشته ام.
- عاشق هله هوله و از ورزش متنفرم.
- زندگی جنسی مشکل بزرگی برای من است، زیرا حوصله ی رابطه جنسی ندارم و نزدیکی برایم دردناک است.
- با توجه به عوامل خطر، فکر می کنم بیشتر در معرض خطر پوکی استخوانم تا سرطان سینه.
- فکر می کنم هورمون درمانی گزینه های زیادی دارد و به خوبی می توانم یک برنامه ی دارویی را دنبال کنم.
- برای پیشگیری یا درمان بیماریهای حاد به گیاهان دارویی علاقه ای ندارم.
- رابطه خوبی با پزشکم دارم و بدم نمی آید داروهای هورمونی را امتحان کنم.
اگر خانمی نگرانی یا پرسشی دارد، باید با پزشک خود مشورت کند. و نباید به راحتی مصرف داروهای خود را قطع کند. مشاور پزشکی وی را از نتایج تحقیقات مطلع می سازد. نباید تصمیم گیری در مورد داروهای هورمونی (یا هر داروی دیگری) براساس تبلیغات یا مقاله های روزنامه باشد.
