چرا ما علاقه شدیدی به خوردن هله هوله‌های بی‌خود و بی‌خاصیت داریم؟ در ادامه با علت و ریشه علاقه ما آدم‌ها به این خوراکی‌های کم ارزش آشنا میشید و بعد با فهم علت و ریشه این رفتار در نهایت می‌تونید کنترول بهتری رو اوضاع به دست بیارید، چرا که در بسیاری از اوقات راه حل مشکل در دل فهم مشکل نهفته شده!

علت علاقه شدید ما به فست فود و هله هوله‌های بی‌خاصیت از دید روانشناسی

آقای تینبرگن اومد آزمایش جالبی انجام داد که فهم بشر رو نسبت به مقوله انگیزه، به كل تغییر داد. حالا ببینیم تحقیقات ایشون چی بود و ارتباطش با موضوع مورد بحث ما چيه؟

تحقيقات تینبرگن در ابتدا بر روی مرغ های دریایی بود که کنار ساحل در آمریکای شمالی زندگی می کردن. همونطور که در عکس زیر می بینید، روی منقار این پرنده ها یه نقطه قرمز رنگی وجود داره. این دوست دانشمندمون متوجه شد که این لکه قرمز وجودش بی حکمت نیست.

علاقه به هله هوله

تینبرگن متوجه شد جوجه های این پرنده با کوبیدن نوکشون روی اون نقطه قرمز منقار مامانشون، گرسنگی شون رو اعلام می کنن.

ایشون برای اینکه از این یافته یقین حاصل کنه، اومد با یه مقوا چهره پرنده بالغ رو نقاشی کرد و روی منقار، نقطه قرمز رنگ کشید. یه روز وقتی جوجه ها تو لونه شون تنها بودن رفت و اون ماکت رو نزدیک به جوجه ها قرار داد و به طرز جالبی دید که جوجه ها به محض مشاهده اون لکه قرمز، شروع به کوبیدن روی اون نقطه کردن.

علت علاقه به فست فود

انگار اصلا براشون مهم نبود که اون نقاشی فقط گردن به بالای مادرشون بود، تنها چیزی که براشون اهمیت داشت، نوک زدن اتوماتیک وار به اون نقطه قرمز رنگ بود.

انگار که اونها از نظر ژنتیکی اینطور برنامه ریزی شده بودن که هر وقت لکه قرمز دیدی نوک بزن و تمااااام. جای جالب ماجرا تازه از الان به بعد شروع میشه.

آقای تینبرگن اومد روی منقار، لکه های قرمزی کشید ولی این بار سه برابر بزرگتر از نقطه های واقعی! با این کار یه نکته خیلی عجیبی رو در ادامه کشف کرد. اون فهمید هر چی رو منقار، نقاط قرمز بزرگتر و متعددی وجود داشته باشه، جوجه ها با سرعت و شدت بیشتری رو منقار نوک می زنن!

حالا ربط اینا به موضوع پرخوری و هله هوله خوری ما آدمها چيه؟ شما حدس تون چیه؟

شک نکنید که چنین برنامه ریزی های ژنتیکی در مورد ماها هم وجود داره. به عنوان مثال، ببینید اجداد ما مکررا در معرض قحطی بودن یا اینکه هیچوقت از این بابت که وعده غذایی بعدی رو چه زمانی می تونن داشته باشن خیالشون راحت نبود. پس خیلی طبیعیه که در اون روزگار، بهترين استراتژی پرخوری بود.

اینقدر بخوری تا بتونی برای یه مدت نگران غذات نباشی. غذاهای شور، شیرین و چرب که مملو از کالری بودن تا مدت ها می تونست یکی رو سیر نگه داره. با پیشرفت تمدن، دسترسی بشر به غذاها بیشتر شد ولی مغز هنوز نتونسته خودش رو با شرایط جدید وفق بده، تا غذای پرکالری می بینه مثل اون جوجه ها می مونه که انگار لکه قرمز روی منقار مامانشون رو دیده، دیوانه وار ولع خوردن در هر غذای شیرین، شور، چرب و پرکالری برای ما مثل اون لکه قرمز رنگ می مونن.

حالا کمپانی های مواد غذایی، استادانه از این خصیصه مغز استفاده می کنن. اونا پول کلان خرج می کنن تا محرک هایی رو بتونن پیدا کنن که شما با دیدنشون نتونید نخوریدش. با استفاده از همین الگو، میان در انتخاب رنگ و بسته بندی و نوع طعم دهنده های محصولاتشون دخل و تصرف می کنن.

بنابراین، اگه خواستید در رفتار پرخوری و هله هوله خوری تون کنترل بیشتری داشته باشید، خیلی مهمه که موقع دیدن “نقطه قرمز” یکم مکث کنید و اجازه ندید اتوماتیک وار گول شرکت های مواد غذایی رو بخورید.

این مطلب از تحقیقات پروفسور نیکولاس تینبرگن (Nikolaas Tinbergen) برنده جایزه نوبل الهام گرفته شده.