هپاتیت سی (به انگلیسی: Hepatitis C)، همان تورم کبد است. این بیماری ممکن است نتیجه مصرف الکل یا برخی از مواد مخدر باشد، اما معمولا در نتیجه آلودگی به ویروس به وجود می آید. انواع زیادی از ویروس ها هستند که می توانند باعث ابتلا به هپاتیت شوند. هریک از این ویروس ها به روشی متفاوت عمل می کنند.
هپاتیت C چگونه منتقل می شود؟
ویروس هپاتیت C (یا HVC) می تواند به روش های زیر منتقل شود:
- استفاده مشترک از سوزن ها، سرنگ ها یا سایر وسایل تزریق مواد مخدر که به ویروس هپاتیت C آلوده شده باشند. اگر قبلا برای تزریق مواد مخدر از وسایل دیگران استفاده کرده اید، حتما لازم است که آزمایشی از شما به عمل بیاید.
- استفاده از وسایل آلوده برای خالکوبی، زخم یا سوراخ کردن بدن.
- داشتن رابطه ی جنسی دخولی (مهبلی یا مقعدی) حفاظت نشده (یعنی بدون کاندوم با کسی که قبلا به این بیماری مبتلا شده است.
- از طریق رابطه جنسی خون آلود با کسی که به ویروس این بیماری آلوده است. البته ابتلا به هپاتیت C از این طریق چندان رایج نیست.
- از یک مادر آلوده به بچه او؛ عمدتا در طول دوران بارداری. البته این مورد هم بندرت اتفاق می افتد. اگر مادر آلوده به هپاتیت C به ویروس ایدز هم آلوده باشد، احتمال انتقال هپاتیت C بیشتر می شود.
- از طریق خون گرفتن، در کشورهایی که خون های اهدایی از لحاظ آلوده بودن یا نبودن به هپاتیت C آزمایش نمی شوند.
علایم و نشانه های هپاتیت C
ممکن است کسی به بیماری هپاتیت C مبتلا باشد، اما در عین حال هیچ نشانه ظاهری خاصی هم نداشته باشد. یک چنین بیماری، می تواند دیگران را هم آلوده کند. به هر حال، نشانه های هپاتیت C می توانند عبارت باشند از:
- یک ناخوشی کوتاه مدت، ملایم و شبه آنفلوانزا
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- کم اشتهایی
- کاهش وزن
- یرقان یا زردی (زردی پوست، و سفیده های چشم، مدفوع رنگ پریده و ادرار زردرنگ)
- خارش پوست
اگر برخی از این علایم مشهود را دارید، حتما باید سری به بیمارستان بزنید، شاید لازم باشد که بستری شوید.
شواهد نشان می دهند که متأسفانه فقط در حدود 20 درصد از افراد آلوده به ویروس هپاتیت C، می توان خون بیمار را کاملا از وجود ویروس پاک کرد، در حالی که در 80 درصد باقی مانده، ویروس همواره در خون بیمار باقی می ماند و در نتیجه امکان انتقال آن به دیگران وجود دارد.
اگر هپاتیت C درمان نشود چه خطراتی جان بیمار را تهدید می کند؟
اگر کسی تا چند سال آلوده به ویروس هپاتیت C بماند، مشکلات زیر ممکن است برای او پیش بیایند:
- هپاتیت مزمن
- سیروز (تشمع) کبدی
- سرطان کبد
آزمایش های لازم برای تشخیص هپاتیت C
آزمایش برای هپاتیت C فقط از سال ۱۹۸۹ (۱۳۶۷) به این طرف امکان پیدا کرده است. برای تشخیص هپاتیت C، خون شما را آزمایش خواهند کرد. اگر به خاطر هپاتیت C به بیمارستان یا کلینیک رفته باشید، سؤال هایی هم از شما پرسیده خواهد شد تا ریشه آلودگی و سرایت این بیماری به شما مشخص شود. سعی کنید به تمام این سؤال ها پاسخ درست و دقیقی بدهید.
مثبت بودن جواب آزمایش هپاتیت C به چه معناست؟
این مثبت بودن به این معناست که شما حامل ویروس هپاتیت C هستید و امکان سرایت آن به دیگران وجود دارد. اولین آزمایشی که در این رابطه انجام می شود، آزمایشی است برای تشخیص وجود پادتن های ویروس هپاتیت C (يا ضد HCV) در بدن شما.
اگر جواب آزمایش هپاتیت C مثبت بود، می توان نتیجه گرفت که شما قبلا به ویروس هپاتیت C آلوده شده بوده اید و در حال حاضر بدن شما با تولید پادتن، به مبارزه با این ویروس پرداخته است. دقت کنید که این آزمایش نشان نمی دهد که آیا در حال حاضر به این بیماری مبتلا هستید یا نه. تنها کاری که در این مواقع انجام می شود، ارجاع دادن شما به یک متخصص است. این متخصص با انجام آزمایش بیشتر، تشخیص خواهد داد که آیا این طور است یا نه.
متخصص مربوطه، آزمایش خون دیگری از شما به عمل خواهد آورد تا تکلیف ابتلای شما به ویروس هپاتیت C مشخص شود.
در بعضی از افراد مبتلا به هپاتیت C، می توان ویروس این بیماری را کاملا از بدن بیمار پاک کرد، اما بیشتر بیماران، همچنان آلوده به ویروس باقی می مانند و قابلیت انتقال آن به دیگران را دارند. این متخصص، برای تشخیص این که هپاتیت C تا چه حدی به کبد آسیب رسانده است، آزمایشی به نام آزمایش عملکرد کبد (LFT) هم انجام خواهد داد و احتمالا از بافت کبد شما نمونه برداری خواهد کرد. نتایج حاصل از آزمایش LFT و نمونه برداری از کبد، به پزشک متخصص کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا بیماری شما نیاز به درمان دارد یا نه.
فراموش نکنید که درمان بیماری هپاتیت C و پاک شدن ویروس آن از بدن، به معنای مصونیت شما در آینده نیست و احتمال آلودگی دوباره شما به ویروس هپاتیت C وجود دارد.
منفی بودن جواب آزمایش هپاتیت C به چه معناست؟
این منفی بودن به این معناست که احتمالا تا حالا به ویروس هپاتیت C آلوده نشده اید. اما از آن جا که آزمایش های اولیه مبتنی بر تشخیص پادتن های ویروس هپاتیت C هستند و ساخته شدن این پادتن ها در بدن می تواند ماهها طول بکشد، شاید پزشک شما توصیه کند که آزمایش دیگری هم بدهید تا معلوم شود که آیا اخیرا به این ویروس آلوده شده اید یا نه. متأسفانه، در حال حاضر هیچ واکسنی برای مصونیت در برابر هپاتیت C وجود ندارد.
پیگیری و اقدامات لازم بعد از تشخیص ابتلا به هپاتیت C
اگر تشخیص داده شد که شما به ویروس هپاتیت C آلوده هستید و قابلیت انتقال آن به دیگران را دارید، به شما توصیه خواهد شد که به طور منظم آزمایش خون بدهید و از لحاظ جسمی هم معاینه بشوید. این انتظار را هم داشته باشید که شما را به یک مرکز تخصصی ارجاع دهند.
اگر به ویروس هپاتیت C آلوده هستید و عادت به نوشیدن الکلی هم دارید، باید از میزان مصرف خود بشدت کم کنید. پزشکتان ممکن است شما را از خوردن غذاهای چرب و شور نهی کند. توصیه های او را جدی بگیرید. انتقال و سرایت ویروس هپاتیت C از طریق داشتن رابطه جنسی دخولی (مهبلی یا مقعدی) امکان دارد، اگرچه چندان رایج نیست. اگر به این ویروس آلوده هستید، برای اطمینان از عدم سرایت آن به شریک جنسی خود، در صورت داشتن رابطه جنسی دخولی، حتما باید از کاندوم استفاده کنید. پزشک شما احتیاط های لازم برای اطمینان از عدم سرایت بیماری به دیگران، مانند عدم استفاده مشترک از مسواک یا وسایل اصلاح را به شما توصیه خواهد کرد. تمام این توصیه ها را باید جدی بگیرید. یادتان باشد که استفاده از کاندوم در روابط جنسی دخولی، خطر ابتلای شما به بیماری های آمیزشی یا انتقال آن به دیگران را تا اندازه ی قابل توجهی کاهش خواهد داد.
