علائم و نشانه های افزایش چربی خون چیست؟ چربی خون بالا در ابتدا برای مدت طولانی هیچ نشانه ای به همراه ندارد اما پس از مدتی، هنگام فعالیت جسمی در ناحيه قلب دردهایی بروز خواهد کرد. احساس سرگیجه، بروز درد در ناحیه پاها هنگام راه رفتن و کاهش توانایی مغزی از علائم دیگر افزایش چربی خون هستند.

عوامل موثر در افزایش چربی خون کدامند؟

  • وراثت: احتمال افزایش چربی خون به صورت ژنتیکی در بعضی از نژادها وخانواده ها بیشتر است.
  • عادات غذایی اشتباه: عدم استفاده از گروه های مختلف غذایی به مقدار مناسب و متعادل.
  • عدم تحرک: تحرک کم منجر به ذخیره انرژی در بدن بصورت چربی شده، در نهایت منجر به چاقی می شود.
  • افزایش مصرف چربی در رژیم غذایی: به خصوص در افراد پرخور و کم تحرک.
    بیماری های دیگر مانند دیابت یا کم کاری تیروئید.
  • سن و جنسیت: با افزایش س ن میزان کلسترول نیز بالا می رود. تا ۵۰ سالگی میزان کلسترول زنان کمتر از مردان است ولی پس از یائسگی میزان کلسترول زنان بیشتر شده و معادل کلسترول در مردان می شود.

چگونه از بالارفتن چربی خون پیشگیری کنیم؟

  • کاهش وزن، رسیدن به سطح مطلوب وزن
  • محدود کردن مصرف مواد غذایی پرچرب، شیرین و دارای کلسترول
  • عدم مصرف الكل
  • جایگزین کردن چربی های گیاهی به جای چربی های حیوانی
  • افزایش فعالیت بدنی (داشتن تحرک)

کلسترول چیست؟

کلسترول بزرگترین دشمن قلب و عروق است اما وجود آن برای سلامتی بدن ضروری است. کلسترول نوعی چربی است که در تمام سلول های بدن وجود دارد، اما اگر میزان آن در بدن بیش از حد مجاز بالا برود، باعث گرفتگی رگهای خونی شده و می تواند منجر به پدید آمدن حمله قلبی یا درد شدید پاها به هنگام راه رفتن بشود. کلسترول در تشکیل غشای سلولی و تولید هورمون های خاصی از جمله هورمون های استروئیدی غده فوق کلیه و غدد جنسی نقش مهمی ایفا می کند. همچنین کلسترول به تشکیل اسیدهای صفراوی در کبد کمک می کند که این اسیدها در هضم غذا در روده کوچک موثر هستند. بخشی از کلسترول بدن ما از مصرف مواد غذایی بدست می آید. اما مقدار زیادی از آن در کبد تولید می شود، چربی های حیوانی مثل کره، خامه، روغن حیوانی، زرده تخم مرغ و چربی موجود در لبنیات و گوشتها حاوی کلسترول هستند. توجه: کلسترول بالا یکی از عوامل مهم در بروز بیماریهای قلبی و عروقی می باشد. بهترین راه برای کنترل کلسترول خون، کاهش وزن از طریق افزایش فعالیت بدنی و کاهش مصرف غذاهای پرچرب می باشد.

انواع کلسترول

ال دی ال (LDL)
لیپو پروتئین با چگالی کم می باشد که در کبد ساخته می شود و تری گلیسرید را از کبد به سایر بافت ها حمل می کند. LDL روی دیواره شریان ها رسوب می کند که موجب تشکیل یک ماده ضخیم و س خت به نام پلاک می شود که به این بیماری آترواسکلروزیس می گویند. به مرور زمان این پلاک ضخیم شده و تنگی و باریک شدن عروق را به دنبال دارد و یا پلاک دچار گسیختگی گشته و از دیواره عروق جدا می گردد که لخته شدن خون و انسداد شریان در محل گسیختگی را در پی دارد و یا ممکن است لخته به دیگر نقاط بدن منتقل شود، این پروسه تصلب شرایین نامیده می شود.

اچ دی ال (HDL)
لیپو پروتئین با چگالی زیاد می باشد که در کبد و روده ساخته می شود و کلسترول مازاد را از بافت ها به کبد برده و کبد نهایتا این کلسترول را دفع می کند و به این ترتیب از بروز تصلب شرایین جلوگیری می کند بنابراین هر میزان نسبت LDL به HDL کمتر باشد مطلوب تر است. به این نوع چربی اصطلاحا چربی خوب می گویند. زیرا بالا بودن میزان HDL اثر محافظتی در برابر بیماریهای قلبی و عروقی دارد.

وی ال دی ال (VLDL)
VLDL پس از انتقال تری گلیسیریدهای خود به عضلات و بافت های چربی به LDL تبدیل می شود. VLDL نیز همچون LDL ذرات کلسترولی را بزرگتر ساخته و منجر به تنگ و باریک شدن رگ های خونی می شود. اگر شما تحت درمان کلسترول بالای خون هستند ولی همچنان دچار س طوح بالای VLDL هستید، به درمان بیشتری برای کاهش این لیپوپروتئین نیاز خواهید داشت چرا که این نوع از لیپوپروتئین، حاوی مقادیر بیشتری گلیسرید است.

کلسترول تام:
به مجموع VLDL + IDL + LDL + HDL گفته می شود. IDL لیپوپروتئین با چگالی متوسط می باشد. کبد توسط گیرنده هایی که روی سطح سلول های کبدی واقع است، LDL خون را کاهش می دهد. بنابراین هر چه مقدار این گیرنده ها بیشتر باشد ال دی ال خون نیز کمتر است و برعكس. وراثت و تغذیه دو عامل تعیین کننده تعداد این گیرنده ها هستند. رژیم غذایی با چربی های اشباع شده و کلسترول بالا فعالیت این گیرنده ها را کاهش می دهد.

در تفسیر نتایج آزمایش های مربوط به چربی خون به نکات زیر توجه کنید

کلسترول تام در مقدار پایین مطلوب است، زیرا بخش اعظم آن از LDL تشکیل شده که می تواند اکسیده شده و به شکل گیری پلاک در عروق کمک کند.
کلسترول LDL در میزان پایین مناسب است. زیرا مقدار اضافی آن به اکسیداسیون توسط رادیکال های آزاد حساس بوده و منجر به تشكيل پلاک می شود.
کلسترول HDL با مقدار بالا مطلوب می باشد. زیرا کلسترول HDL یا کلسترول خوب با کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی و افزایش توانایی حذف ملکول های اضافی LDL از بدن همراه می باشد.
نسبت پایین کلسترول تام به کلسترول HDL ایده آل است. زیرا هرچه این نسبت بیشتر باشد، کلسترول LDL بیشتر می شود. بیشترین جز کلسترول تام را LDL تشکیل می دهد.
میزان تری گلیسیرید در مقدار پایین مناسب است. زیرا تری گلیسیریدها می توانند همانند کلسترول به ایجاد انسداد در شریان های کرونری قلب کمک کرده و منجر به بیماری قلبی می شود. به علاوه تری گلیسیریدها تمایل دارند تا میزان کلسترول HDL را پایین آورده و کلسترول LDL به رسوب بیشتر پلاک کمک می کند. همچنین ممکن است تری گلیسیریدها باعث ایجاد بیماری های دیگری مانند دیابت شیرین یا التهاب لوزالمعده شوند.
افرادی که سابقه بیماری قلبی و عروقی دارند، نباید میزان تری گلیسیرید بیش از ۱۰۰ داشته باشند و حتی بهتر است این میزان در آنها کمتر از ۱۲۵ باشد.