در این مطلب موارد زیر در مورد سرطان سینه مطرح شده است:
- ساختار طبیعی پستان چگونه است؟
- سرطان چیست و سرطان پستان چه نوعی از سرطان است؟
- عوامل موثر در بروز سرطان سينه چیست و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند؟
ساختار طبیعی پستان چگونه است؟
بافت پستان از مجموعه ای از غده ها و بافت چربی تشکیل شده که در فاصله بین پوست و قفسه سینه قرار دارند. غده های موجود در پستان در زنان پس از زایمان شیر تولید می کنند، که از طریق مجراهای کوچکی به نوک پستان انتقال پیدا می کند. علاوه بر این در پستان رگ های خونی و النفاوی نیز وجود دارند. لنف یک مایع شفاف است که حاوی مواد زائد است. این مایع باید از پستان خارج و به غدد لنفاوی منتقل شود. غدد النفاوی بافت های کوچکی هستند که لنف را تصفیه می کنند. اغلب غدد النفاوی که پستان را تخلیه می کنند در ناحیه زیر بغل قرار دارند.
سرطان چیست و سرطان پستان چه نوعی از سرطان است؟
تومور به مجموعه ای از سلول ها گفته می شود که بصورت غیر طبیعی و کنترل نشده رشد می کنند. تومورهای خوش خیم، تومورهایی هستند که نمی توانند در بدن پخش شوند و سرطانی در نظر گرفته نمی شوند. تومورهایی که می توانند در سایر بافت های بدن هم رشد کنند و یا به نقاط دورتر بدن گسترش پیدا کنند را بدخیم می نامند. سرطان پستان در واقع به تومورهای بدخیمی گفته می شود که در بافت پستان وجود دارند. همه بافت های پستان قابلیت سرطانی شدن را دارند، اما سلول های سرطانی در بیشتر موارد از سلول های مجراها و یا غده ها نشات گرفته اند. گاهی ممکن است پزشک در بافت پستان وجود سلول های پیش سرطانی را تشخیص دهد که قابلیت گسترش و یا تهاجم به بافت های دیگر را ندارند. برخی از این سلول های پیش سرطانی ممکن است بتوانند در آینده به بافت پستان تهاجم نمایند، در این حالت ممکن است پزشک به بیمار توصیه نماید که در همین مرحله تحت درمان قرار بگیرد. اما در مورد انواع سلول های پیش سرطانی که توانایی تهاجم ندارند نیازی به درمان وجود ندارد.
عوامل موثر در بروز سرطان سينه چیست و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند؟
عواملی وجود دارند که وجود آن ها می تواند شما را بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دهد. این عوامل که به آن ها عوامل خطرساز سرطان سینه گفته می شوند عبارتند از:
جنسیت: زنان حدودا ۱۰۰ برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند، زیرا هورمون های زنانه (استروژن و پروژسترون) می توانند باعث رشد سلول های سرطانی شوند.
بافت پستان: متراکم تر بودن بافت پستان می تواند احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. نوع بافت پستان را می توان با انجام ماموگرافی تشخیص داد.
سن: احتمال ابتلا به سرطان پستان با افزایش سن افزایش می یابد؛ به طوری که بین سنین ۴۵ تا ۶۵ سال احتمال ابتلا به این بیماری دو برابر می شود.
سابقه قبلی ابتلا: احتمال ابتلا به سرطان پستان در افرادی که قبلا مبتلا به این بیماری بوده اند بیشتر است. ابتلای مجدد ممکن است در همان پستان و یا در پستان دیگر اتفاق بیفتد. به همین دلیل اگر به این بیماری مبتلا شده اید توصیه می شود پس از اتمام درمان، بطور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید و آزمایش های لازم را انجام دهید.
سابقه خانوادگی: وجود سابقه ابتلا به سرطان پستان در خانواده یک زن، خصوصا در مادر، خواهر و یا دختر می تواند احتمال ابتلا را افزایش دهد. البته در صورتی که فرد مبتلا در سن بالایی دچار این بیماری شده باشد ریسک ابتلا برای سایر افراد خانواده افزایش چندانی نخواهد داشت.
عوامل ژنتیکی: برخی ژن ها که از طریق والدین به فرزندان منتقل می شوند می توانند احتمال ابتلا به سرطان پستان را بیشتر کنند. علاوه بر این جهش های ژنتیکی روی ژن های شناخته شده ای مانند BRCA1 و BRCA2، که می توانند موجب ابتلا به سرطان پستان شوند، در برخی خانواده ها شایع تر است. جهش های گفته شده ممکن است برای اولین بار در بدن یک فرد رخ دهد و یا از طریق والدین به افراد انتقال پیدا کند.
سایر سرطان ها: زنانی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهانه رحم، رحم و کولون را دارند کمی بیشتر از بقیه در معرض این بیماری هستند.
قرار گرفتن در معرض استروژن: مدت زمان قرار گرفتن در معرض استروژن در زنان یکی از عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به سرطان پستان است. میزان استروژن در بدن زنان همزمان با بلوغ افزایش، و پس از یائسگی و نیز در دوران بارداری کاهش می یابد. بنابراین برخی از زنان مدت زمان بیشتری در معرض استروژن قرار می گیرند و احتمال ابتلا به سرطان پستان در آنان بیشتر است. زنانی که خونریزی ماهیانه آنها قبل از ۱۲ سالگی شروع شده باشد، زنانی که دیرتر یائسه شده اند (بالای سن ۵۲ سال)، زنانی که اولین بارداری را بعد از سن ۳۰ سالگی داشته اند یا هرگز یک بارداری کامل را تجربه نکرده اند و زنانی که پس از یائسگی برای مدت بیش از ۵ تا ۱۰ سال درمان جایگزین هورمونی دریافت کرده باشند.
الكل: نوشیدن مداوم الكل با افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه همراه است.
سیگار: مصرف سیگار نیز از عواملی است که می تواند احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش دهد.
چاقی: داشتن اضافه وزن و یا چاقی (شاخص توده بدنی بالای ۲۵ یا ۳۰) در زنان یائسه احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. این احتمالا به این علت است که سلول های چربی می توانند استروژن تولید کنند و بنابراین سطح استروژن در زنان چاق بالاتر خواهد بود. علاوه بر این، چربی اضافی می تواند تومور را پنهان کند و تشخیص سرطان پستان را به تعویق بیندازد.
تشعشع به ناحیه قفسه سینه: قرار گرفتن در معرض اشعه (به عنوان مثال پرتودرمانی برای یک سرطان در کودکی) می تواند در آینده موجب ابتلا به سرطان پستان شود.
همچنین برخی از عوامل دیگری که احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند عبارتند از:
- عدم شیردهی
- آلودگی هوا
- کمبود خواب
- استرس شغلی
- اولین بارداری پس از 30 سالگی