وقتی با صمیمی ترین دوست دوران کودکی، یا همکلاسی دبستان محل تحصیل خود برخورد می کنید، بین شما مگر چیزی جز خاطرات تلخ و شیرین ردوبدل می شود؟ این خاطرات اغلب مربوط به زمان تحصیل شما بوده است. درصد زیادی از زندگی همه به گفتن و تعریف کردن و شنیدن گذشته های دور و نزدیکمان اختصاص می یابد. خاطره یعنی تجربه های فردی، که همانا هویت و ماهیت افراد را می سازد. وقتی کسی خاطرات یا تجربه های گذشته خود را می نویسد یا بازگو می کند به نوعی گذشته خود را کسی تجربه می کند و زمان آن را می گوید و یا می نویسد و در این حالت آن چنان غرق گفتن و نوشتن می شود که گاهی مجبور می شود با تمام عواطف خود آنها را پنهان کند؛ اما در فرهنگ ما، خاطرات شفاهی سهم بیشتری دارد و خاطرات نوشتاری درصد اندکی را به خود اختصاص می دهد.
انگیزه شما از نوشتن تجربه های گذشته تان چیست؟
زندگی شما شامل یاد و خاطره و تجربه هایی است که از روزگار پیشین می ماند و گاهی بایستی به درصدی از آنها احترام گذاشت و درصد زیادی از آنها را از ذهن پاکسازی کرد. طبیعی است هر کسی که می نویسد و به ادبیات مکتوب باور دارد، انگیزه ای متفاوت و خاص دارد. برای مثال:
- می خواهید برای نویسندگی تمرین کنید.
- می خواهید سرگرم بشوید و تفنی کرده باشید.
- می خواهید لحظاتی از زندگی خودتان را ثبت کرده باشید.
- می خواهید از مواضع و عملکرد خودتان دفاع کنید.
- برای آموزش خانواده ها و جامعه دست به قلم می برید.
- برای روشنگری تاریخ، لحظات و تجربه های خود را می نویسید.
- یا برای این که ردپایی از زندگی خودتان بر جا بگذارید.
همه موارد یا برخی از آنها، می تواند شما را به نوشتن را دارد؛ اما شاید بهترین دلیل نوشتن خاطرات روان شناختی، رسیدن به آرامش درون و همچنین حذف اضطرابها و ترسها و افسردگی و آزردگی های کودک درونتان باشد. اما اصول نوشتن خاطرات روزانه چیست؟ اینک بهتر است هنگام نوشتن، تجربه ها و خاطرات روان شناختی خود به موارد زیر توجه کنید.
چطور خاطره نویسی کنیم؟
انضباط زمانی را در خاطره نویسی رعایت کنید
بهتر است، برای این شکل نوشتن های خود انضباط خاصی را درنظر بگیریم، مثل نوشتن در روزهای جمعه یا هر شب، نیم ساعت. بهتر است یک نظم زمانی عاطفی برای نوشتن خاطرات خود با عنوان های متفاوت درنظر بگیریم. زمانی که این کار را به عادت روانی تبدیل کنیم موتور ذهنمان به طور خودکار برنامه ریزی می کند. روزی یک صفحه نوشتن، در سال معادل 365 صفحه می شود و قطعا شما برای نوشتن حرف های زیادی دارید و هر روز که بیشتر بنویسید، توانمندی خود را در نوشتن خاطرات بیشتر کشف خواهید کرد. بررسی کنید که برای نوشتن چه زمانهایی راحت تر هستید. از این رو به این موارد دقت کنید:
- هر روز آخر شب، نیم ساعت می نویسیم.
- هر هفته، در دوصفحه خاطرات آن هفته را می نویسیم.
- هر ماه، پنج یا ده صفحه می نویسیم.
بکوشید خودتان را در زمان پیدا کنید به نوعی که در آن زمان های تعریف شده، شرطی بشوید و اتوماتیک وار به سمت نوشتن خاطرات روان شناختی خود بروید.
در خاطره نویسی هم از دردها و رنج ها و هم از لحظه های ناب زندگی خود بنویسید
خاطره نویسی هم می تواند نوشتن تجربه ها و گذشته ها و یادهای شیرین، دلچسب، لذت بخش و ماندگار باشد، طوری که از روزهای هیجان انگیز خود بنویسید، روزهایی که برف بازی می کردید یا
زیر باران آواز می خواندید، سرسره بازی می کردید و به دنبال بچه ها میدویدید. نوشتن لحظه های ناب می تواند روحیه ی مثبت نگری و تحول احساسی را در شما فراهم آورد.
خاطره نویسی می تواند از ترس ها یا خشمها یا کتک هایی باشد که از پدر و مادر خود خورده اید یا از سوء استفاده های جنسی که از شما شده است، از طرد و تأیید نشدن های خودتان بنویسید، از روزهایی بنویسید که با غم و درد، همنشین بودید و کسی شما را درک نمی کرد، از روزگاری بنویسید که در فقر به سر می بردید و نان شب را به سختی تهیه می کردید. از شب ها و روزهایی بنویسید که درد جدایی پدر و مادر شما را فلج کرده بود و کسی به دادتان نمی رسید و از روزهایی که در جنگ و بدبختی و دربه دری به سر می بردید و چه رنج ها که نکشیدید. خاطره نویسی می تواند هم جنبه های مثبت در پی داشته باشد و هم جنبه های منفی، اما بایستی این نوشتارهای شما جنبه ی درمانی و اصلاحی و آرامبخشی نیز داشته باشد.
با دل و جان از تجربه های گذشته خود بنویسید
قلم را به دست احساستان بسپارید بر او سخت نگیرید. بگذارید قلمتان هر کجا می خواهد برود و حتی اشتباه بکند. نگاهی کامل گرایانه به نوشتن هایتان نداشته باشید. شما و هرکسی، خاطرات بسیاری برای نوشتن و گفتن دارد. حرف زندگی شما زیاد است و گاهی خیلی ساده؛ و همین سادگی هم زیبا است. نترسید و خودتان را با نویسندگان بزرگ مقایسه نکنید. مهم این است که شما اکنون با دل و جان مینویسید و از نوشتن های خود احساس آسودگی می کنید و ذهنتان را از آلودگیها خالی می کنید.
در نوشتن ها و خاطره نویسی های خود با خودتان روراست باشید
وقتی دست به قلم می برید روراست باشید و سعی کنید جز حقیقت چیزی نگویید. سعی نکنید خودتان را بهتر از آنچه هستید نشان بدهید و بیشتر حالت های نوشتاری شما نمایشی باشد. در فرهنگ ما، همه تلاش دارند خودشان را بهتر از آنچه بوده اند نشان بدهند یا این که خود را قربانی نشان بدهند تا دیگران تصور کنند همه ظالم اند و او مظلوم و بدبخت بوده است و اکنون حق دارد که خلافکار، دزد، معتاد و الکلی باشد. بکوشید از سازوکارهای دفاعی غیر منطقی همچون انکار، سرکوب، دفاع و توجیه بهره نبرید. واقعیت را تحریف نکنید، بلکه اتفاقات را دقیق بنویسید. این به نوشته های شما اصالت، هویت و ماندگاری می بخشد.
به مرور در نوشته های خود سبک خود را بیابید
سعی کنید در نوشتن خاطرات و تجربه های گذشته ی خود، سبک خود را بیابید تا زمانی که کسی آن را می خواند، دریابد که این لحن، سبک و تکیه کلامهای شماست و کسی نمی تواند آنها را از آن خود کند، چون حالت نوشته های شما، به آسانی خود را نشان میدهد. وقتی نوشته هایتان طنزآمیز است یا با شوخی همراه است، با این که جدی و اندوهگینانه است، همگی نشان میدهد که منحصر به فرد است و هیچ کس نمی تواند مثل شما بنویسید.
از نشانه ها و یادآوری های روان شناختی حتما بهره ببرید
می گویید برای خودشناسی یا نوشتن درونیات خودم، از چه بنویسم، از کجا بنویسیم، من که روان شناس نیستم، من که با ریز احساسات خودم آشنا نیستم، بلکه در خودم گیج می زنم و گنگم، پس نشانه هایی از ترس های دوران کودکی خود را بیابید. از نشانی اضطراب خود بنویسید، بررسی کنید که وقتی افسرده بودید چه حالت و رفتاری از خود نشان میدادید و اسم های دوران کودکی چه روحیات و حالاتی را در شما تداعی می کردند. وقتی صدای ناله و جیغ می شنوید وقتی دفتر خاطرات خود و عکس های خود و خانواده تان را ورق می زنید، شما را چه می شود؟ از هر واژه، جمله، و اسمی یا عکسی که یادآور اتفاقات دوران گذشته ی شما است، مطالبی بنویسید. این قلم به شما قدرت می دهد و می توانید احساسات خود را بیرون ریزی درونی بکنید!
مواظب باشید بیش از حد در تخیل و فانتزی و تحریف واقعیت فرو نروید
در زمان نوشتن یادها و خاطرات روان شناختی تلخ و شیرین خود، مواظب باشید بیش از حد در تخیلات واهی غرق نشوید، زیرا مبنای بیان و نوشتن خاطره ها، تشریح واقعیت زندگی خودتان است. زمانی که واقعیتی از زندگی تان را بسیار کمرنگ یا حذف می کنید، درصورتی که بسیار مهم است یا وقتی از کنار واقعیتی میگذرید در اشتباهید، چرا که می ترسید مورد تمسخر قرار بگیرید.
زمانی که تصمیم می گیرید، همیشه خود را یک ابر قهرمان یا ابر مرد و ابر زن نشان بدهید نیز به همین صورت است.
یادتان باشد شما داستان نویسی نمی کنید که بخواهید از چاشنی تخیل استفاده کنید، بلکه توصیف گر واقعیت وجودتان هستید. در نوشتن خاطرات شخصیت، حوادث، شروع و پایان خاطره ها همه خودتان هستید و واقعی هستند. پس مواظب باشید فقط واقعیت را بگویید که زاییده ی تخیلتان نباشد.
ارزیابی خاطرات نوشته شده
بهتر است در ارزیابی نوشته و یاد و خاطره های خود، به این موارد حتما توجه کنید، چرا که ملاک، کیفیت خاطره نویسی و برون ریزی احساسی و آگاهانه ی شماست. اینک به نکات زیر توجه کنید:
- برای نوشته ها و خاطره های خود عنوان مناسب پیدا کنید.
- سعی کنید ترتیب حوادث را در نوشتن تان رعایت کنید.
- سعی کنید شروع نوشتن خاطره هایتان، جذاب، گیرا و با هیجان باشد.
- سعی کنید پایان نوشته های خود را جمع بندی مناسب بکنید.
- اگر خاطره های تو در تو می نویسید، کد و نشانه گذاری بگذارید تا گیج نشوید و یا اگر روزی خواستید آنها را چاپ کنید، گیج کننده نباشد.
- سعی کنید زبان و لحن نوشتن تان صمیمی، خودمانی و به دور از تکلف باشد.
- سعی کنید فقط واقعیت را بنویسید و بیش از حد از تخیل استفاده نکنید، مگر این که بخواهید خاطره را آگاهانه با داستان پیوند بزنید.
- سعی کنید در توصیف و واقعیت های ریز و درشت خود، فضاسازی کنید.
- سعی کنید احساستان را نسبت به وقایع و موضوع های خاطره ی خود شفاف بیان کنید.
- سعی کنید از تنوع کلمه برخوردار باشید و بیش از حد از کلمات تکراری استفاده نکنید و حتی الامکان نکات ویرایشی را رعایت کنید.
- از جملات کوتاه استفاده کنید.
بالا بردن کیفیت خاطره نویسی
برای بالا بردن کیفیت خاطره نویسی خود، لازم است به موارد زیر توجه لازم و کافی را بکنید:
توجه به مرکز و رفتن به عمق
درون قبل از اینکه شروع به نوشتن بکنید، دقایقی را در حالت آرامش قرار بگیرید. چشمانتان را ببندید، چند نفس عمیق بکشید، بگذارید تا در حالت آرامش قرار بگیرید. تمرکز کردن و توجه به مرکز بدین معناست که به لحظه اکنون و به اینجا توجه می کنید. گوش دادن به نوارهای آرامش بخش و یا نوشیدن یک فنجان چای و یا قهوه داغ می تواند به امکان تمرکز شما کمک کند.
تاریخ نوشته های خود را مشخص کنید
هریک از نوشته های خود را با تاریخ روز و ماه و سال مشخص نمایید. در مواقعی که بخواهید نوشته های خود را مرور کنید، تاریخ نوشته ها، شما را در درک شرایط پیرامونی کمک خواهند کرد.
سانسور نکنید
قلم را به دست ناخودآگاه خود بسپارید، بگذارید قلم هر کجا خواست برود. زیاد به ذهن خودآگاه خود مجال و میدان جولان و سانسور ندهید. قلم را به دست کودک رؤیایی درون خود بسپارید و چیزی را از قلم نیندازید. سانسور در حوزه خاطره نویسی خلاف است و ممنوع! بهتر است با والد سانسور کننده درونی خود، مبارزه کنید، چرا که می خواهد همه چیز را مخفی کاری کند و انگیزه شما را برای نوشتن کور می کند. شما را دلسرد می کند. نوشتن را کاری بیهوده می داند، می خواهد هرطور شده شما آغاز به نوشتن نکنید و اگر هم کردید وسط راه حس هنرمندانه شما را متوقف کند. همیشه والد سانسور کننده و کودک تنبل دو مانع جدی فعال کردن کودک هنرمند و نویسنده درون شما هستند.
سیال سازی ذهن (ذهن خود را رها کنید)
بگذارید احساسات و افکارتان آزادانه به هر سمت که می خواهند جاری شوند. خود را مجبور نکنید که همیشه جملات و عبارات بسیار ادبی و کامل بنویسید. آنچه را در ناخودآگاه ذهنتان دارید به روی کاغذ بیاورید.
یک مکان خلوت برای خود پیدا کنید
یک مکان آرام و بدون سروصدا برای خودافشایی مکتوب خود فراهم کنید. گاهی لازم است خودتان را نسبت به مکانی ویژه شرطی کنید. البته اگر آب و هوا اجازه بدهد، در مواقعی فضای باز را تجربه کنید. مثلا ساحل دریا یا دامنه کوه و یا در فضایی سرسبز. این مکان ها و نظایر آنها را مورد بررسی قرار دهید و تجربه کنید. گاهی اتاق خود را در هنگام خاطره نویسی با موسیقی ترکیب کنید تا ذهن شما آزادتر از قلم فرسایی شما حمایت کند.
دفترچه خاطرات خصوصی
برای خودتان یک یا چند دفترچه خاطرات تهیه کنید.
- خاطرات خود را عنوان بندی کنید مثلا:
- خاطره نویسی خشمهای من.
- خاطره نویسی ترس های من.
- خاطره نویسی خوابهای من.
- خاطره نویسی تجربه های تلخ من.
- خاطره نویسی تجربه های شیرین من.
- خاطره نویسی …
تا آنجا که می توانید، نسبت به نوشته های خود رازدار باشید و آنها را به غیر از روان درمانگر، برای حتی دوستان نزدیک خود هم بازگو نکنید و به این پیمان با خود وفادار باشید. اگر با کسان دیگری زندگی می کنید، بهتر این است که دفترچه خود را به دور از چشم های دیگران قرار بدهید. از تمام کسانی که با شما زندگی می کنند، بخواهید که نوشته های شما را نخوانند. سعی کنید در دنیای امروز، اگر علاقمند هستید، یک دفترچه خاطرات الکترونیک با رعایت وسایل امنیتی راه اندازی کنید و برای آن یک اسم رمز بگذارید.
غلبه بر موانع روانی خودتان
افراد بسیاری از برملا کردن آنچه در ذهن شان می گذرد با دشواری روبه رو هستند و شروع و درج یادداشت های روزانه و خاطره نویسی می تواند سخت و ترسناک باشد، چرا که این شکلی از خودافشایی روانی است و به نوعی با آرمان های شما همخوانی ندارد.
بعضی افراد فکر می کنند که هر صفحه از نوشته هایشان باید حاوی مطلبی جدی و بی کم و کاست باشد که این نگاه باعث می شود شما در نوشتن، بسیار سخت گیر شوید و احساس راحتی نکنید. گاهی موانعی در زندگیتان به وجود می آید که احتمال دارد شما برای مدتی دست از نوشتن بردارید. همه چیز را تمام شده ندانید. باز هم اگر فرصت دست داد، دوباره بنویسید. ناامید نشوید و ادامه بدهید. شما می توانید با نوشتن مجدد، حال و روحیه خود را عوض کنید.
مطلب مرتبط: فواید نوشتن خاطرات روزانه چیست و خاطره نویسی چطور به سلامت روانی کمک میکند؟
1باید از علامت های نگارشی استفاده کنیم . 2 بند بند بنویسیم.3 خوش خط بنویسیم 4 جمله های تکراری ننویسیم.