اعتماد به نفس چیست، چگونه به وجود می آید و افراد با اعتماد به نفس چه نشانه هایی دارند؟

اگر از مردم بپرسید اعتماد به نفس چیست، بیشترشان می‌دانند اما به سادگی نمی‌توانند تعریف دقیقی از آن ارائه بدهند. علاوه بر این، اعتماد به نفس یک نوع قرص یا خوراکی جادویی نیست که بشود آن را از جایی خرید. قبل از اینکه برای بالا بردن اعتماد به نفستان کاری انجام دهید، لطفا ابتدا به تعریف اعتماد به نفس دقت کنید.

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس به زبان ساده یعنی اتکا به خود، یعنی اطمینان داشته باشید که می‌توانید کاری را در حد استاندارد خاصی انجام دهید. به نظر ما، تعریف بهتری هم وجود دارد، تعریفی که در زندگی بیشتر به دردتان می خورد. این تعریف در هر شرایطی که برایتان پیش بیاید (چه سخت، چه آسان) درست خواهد بود.

تعریف علمی اعتماد به نفس

تعریف دیگری از اعتماد به نفس این است:

اعتماد به نفس در اصل به توانایی شما در انجام اقدام بجا و مؤثر در هر شرایطی گفته می‌شود، بدون توجه به اینکه این شرایط چقدر به نظر شما یا دیگران سخت باشد. اعتماد به نفس ربطی به اینکه در درونتان احساس خوبی داشته باشید ندارد، گرچه داشتن چنین احساسی امتیاز محسوب می شود.

اعتماد به نفس در عمل چگونه است؟

با این حساب، اعتماد به نفس در زندگی روزانه چطور خودش را نشان می‌دهد؟ خوب، تا حالا برایتان پیش آمده بدون اینکه حس انجام کاری (مثلا، شرکت در یک فعالیت ورزشی یا سخنرانی در محل کار) را داشته باشید، آن را شروع کنید و بعد همین که کار را شروع کردید، ببینید حس خوبی نسبت به آن دارید و حتا از اینکه دست به انجام آن زده اید خوشحالید؟

این تغییر حس شما نسبت به یک موضوع گوشه‌ای از احساسی است که اعتماد به نفس در عمل به شما می دهد. اعتماد به نفس یعنی بتوانید از حس لحظه حالتان بگذرید تا به نتیجه مورد نظرتان برسید.

نمونه‌ای از رفتار افراد با اعتماد به نقس بالا

سارا، حسابدار مشاور مدیریت است و جهت انجام مأموریت های بین المللی برای شرکت های بزرگ، به سرتاسر جهان سفر کرده است. او که حالا برای خودش یک شرکت دارد، پروژه‌های بزرگی را به عهده دارد و در جلسات کاری چهره‌ای آرام، منطقی و متفکر از خود نشان می‌دهد. وقتی ضرب الاجل‌ها نزدیک می‌شود و گروه‌هایی که روی پروژه‌ها کار می‌کنند استرس می‌گیرند، او کسی است که به دیگران اعتماد به نفس می‌دهد و به آنها اطمینان می‌بخشد که می‌توانند کار را به موقع تحویل دهند، و همین طور هم می‌شود.

اما او چطور می تواند وقتی این همه تحت فشار است، چنین قدرتی داشته باشد؟ خودش می‌گوید:

«من شرایط را به صورت یک سری حلقه می‌بینم که باید از داخل آنها رد شوم؛ مثل یک تونل. بعضی وقت‌ها فقط دو سه تا حلقه وجود دارد. بعضی وقت‌ها حلقه‌های زیادی پشت سر هم هست، مثلا، بیست تا. من هم می‌توانم مثل بقیه به خاطر کارهایی که باید انجام شود در درونم اضطراب بگیرم، اما من هر پروژه را مجموعه‌ای از چند کار کوچک می‌بینم که باید یکی یکی و صبورانه آنها را پشت سر بگذارم.  وقتی نوری را که از انتهای این تونل سوسو می زند می بینم، کارم راحت تر هم می شود.»

اگر بتوانید مثل سارا با این اعتماد به نفس به شرایط سخت نگاه کنید، برایتان فایده‌های آشکاری دارد. مثلا:

• باور می کنید می توانید مسائلی را از سر بگذرانید و به هدف هایی برسید که دیگران آن را سخت می دانند.
• به اطرافیانتان انگیزه می‌دهید و وحشت آنها را از بین می برید.
• یک کار بزرگ را به قسمت های کوچک تبدیل می کنید و یکی یکی از پس آن ها بر می آیید.

اعتماد به نفس چه احساسی در شما ایجاد می کند؟

نگران این نباشید که موقع انجام یک کار سخت چقدر احساس راحتی می کنید یا در مورد اقدامی که قرار است انجام دهید آرامش کامل دارید یا نه. افرادی که اعتماد به نفس دارند با این حس که همه راه حل ها را نمی دانند مشکلی ندارند. آخیش، چقدر خوب! اعتماد به نفس فقط به این است که احساس کنید بالاخره همه چیز درست می شود.

حس اعتماد به نفس بر اثر تمرین زیاد و آشنایی با کاری که انجام می دهید در درون شما به وجود می آید. همچنین، می توانید این احساس را با تجربه های زندگی تان به دست بیاورید و هروقت لازم شد، از آن استفاده کنید. اعتماد به نفس داشتن به این معنا نیست که هیچ وقت نترسید؛ شما احساس ترس می کنید، اما می‌توانید با همین ترس زندگی کنید.

اعتماد به نفس چه نشانه هایی دارد؟

در اینجا چند نکته برایتان آورده‌ایم که با استفاده از آنها می توانید اعتماد به نفس را در خودتان تشخیص دهید:

• احساس آمادگی و تعادل می کنید.
• راحت نفس می کشید.
• با احساس هدفمندی جلو می روید.
• به جای اینکه حالت دفاعی بگیرید، فعالانه پیش می روید.
• می‌دانید با اینکه نمی توانید زندگی را تحت کنترل درآورید، اما می توانید با هرآنچه زندگی پیش پایتان می گذارد کنار بیایید.
• می توانید به خودتان بخندید.
• می دانید که آخر همه چیز به خوبی و خوشی تمام می شود، هرقدر هم که طول بکشد.

شما می‌توانید همزمان با دستیابی به اعتماد به نفس درونی، اولین قدم را برای رسیدن به خواسته هایتان بردارید، هرچند در حال حاضر ترسناک یا سخت به نظر برسد.

هم اکنون چه میزان اعتماد به نفس دارید؟

هر ارزیابی اعتماد به نفس، طبیعتا تا حدی شخصی و تحت تأثیر ذهنیت افراد است. ممکن است دیگران براساس ظاهر شما و کارهایی که می کنید در مورد اعتماد به نفستان نظر بدهند، اما فقط خود شما هستید که می دانید در درونتان چه احساسی دارید، کدام ارزیابی درست است و چه جور آدمی هستید.

در ادامه، از شما می خواهیم میزان اعتماد به نفس فعلی تان را خودتان ارزیابی کنید. میزان اعتماد به نفس شما در زمان ها و مکان های مختلف فرق می کند. اگر به ده سال قبل برگردید، احتمالا می بینید که اعتماد به نفستان از آن موقع تا حالا، مطابق با تجربه هایی که کسب کرده اید، بیشتر شده است. احساس اعتماد به نفس شما در شرایط مختلف متفاوت است و براساس اتفاقاتی که در خانه یا محل کار می افتد، در روزهای مختلف و هفته‌های مختلف کاملا تغییر می کند. ممکن است بعضی جاها خطر کرده باشید، یا مثلا، شکست خورده باشید و این باعث کاهش اعتماد به نفستان شده باشد.

اگر حالتان خوب نباشد و مسئولیت های زیادی به عهده گرفته باشید، احتمالا اعتماد به نفستان کم می شود. اما وقتی حالتان خوب است و احساس می کنید کارهایتان را به خوبی انجام می‌دهید، احساس می کنید می‌توانید بر کل جهان غلبه کنید. اعتماد به نفس را یک ترازوی قدیمی در نظر بگیرید: این ترازو دو کفهی خیلی حساس دارد و هر چیزی، حتا به وزن یک پر، می تواند آن را به یک سمت متمایل کند.

نکته‌ای مهم در مورد اعتماد به نفس

تغییر را برای خودتان آسان کنید. رم یک شبه ساخته نشد. از خود توقع نداشته باشید که اگر از ایستادن روی نردبان دلتان می ریزد، همین امروز به قله کوه بروید و از آنجا سر بخورید پایین. به خودتان زمان و فضا بدهید تا بتوانید پیش بروید. برداشتن چند قدم کوچک واقع گرایانه تر و قابل دسترس تر از جهش های غول آساست.

افراد با اعتماد به نفس چه نشانه هایی دارند؟

نشانه های برخورداری از اعتماد به نفس

در ادامه به 10 نشانه اعتماد به نفس اشاره شده. وقتی با اعتماد به نفس عمل می کنید، مجموعه ای از این 10 ویژگی را در خود دارید:

• جهت گیری و شناخت ارزش ها: می دانید چه می خواهید، به کجا می خواهید بروید و چه چیزی واقعا برایتان مهم است.
• انگیزه: برای کاری که انجام می دهید انگیزه دارید و از آن لذت می برید. شاید آن قدر در کارتان غرق شوید که هیچ چیز نتواند حواستان را پرت کند.
• ثبات عاطفی: وقتی با مشکلات روبه رو می شوید، نگرشتان نسبت به خودتان و دیگران تغییر نمی کند. احساسات بد مثل عصبانیت و اضطراب را هم تجربه می کنید، اما به جای اینکه به آنها اجازه بدهید بر شما غالب شوند، رویشان کار می کنید.
• ذهنیت مثبت: می توانید خوش بین بمانید و حتی وقتی با مانعی روبه رو می شوید، جنبه های مثبت آن را ببینید.
• خودآگاهی: می دانید چه کاری را خوب انجام می دهید، چقدر احساس توانمندی می کنید و نظر دیگران در مورد شما چیست. همچنین، اطلاع دارید که انسان هستید و قرار نیست کامل و بی عیب و نقص باشید.
• انعطاف در رفتار: رفتارتان را با شرایط موجود هماهنگ می کنید. می توانید تصویر کلی را در کنار جزئیات ببینید. موقع تصمیم گیری، دیدگاههای دیگران را هم در نظر می گیرید.
• اشتیاق برای پیشرفت: از رشدتان لذت می برید و به جای اینکه خودتان را عقل کل بدانید و احساس کنید دیگر چیزی نمانده که بخواهید یاد بگیرید، هر روز را فرصتی برای آموختن چیزهای تازه در نظر می گیرید. از تجربه های جدیدتان درس می گیرید.
• سلامتی و انرژی: حواستان به بدنتان هست، به آن احترام می گذارید و احساس می کنید انرژی تان به راحتی در جریان است. بدون اینکه مریض شوید، شرایط سخت را مدیریت می کنید.
• تمایل به ریسک کردن: این توانایی را دارید که با وجود تردید دست به عمل بزنید و حتی وقتی راه حل را نمی دانید یا همه ی مهارت های لازم را برای درست کردن کارها در خودتان نمی بینید، باز هم کنترل امور را از دست نمی دهید.
• احساس هدفمندی: هر روز بیشتر از قبل احساس می کنید ارتباطی بین بخش های مختلف زندگیتان وجود دارد. شما یک درونمایه یا هدف برای زندگیتان انتخاب کرده اید.

می‌توانید از این شاخص ها استفاده کنید تا تشخیص دهید نداشتن اعتماد به نفس در کجای زندگیتان مشکل ایجاد کرده و مانع جلو رفتنتان می شود. خلاص شدن از دست این مشکل مثل این می‌ماند که از زندان آزاد شده باشید.