بهترین ورزش ها و بازی ها برای تقویت و حفظ عملکرد مغز

در این مطلب مهم ترین روش هایی معرفی شده که با انجام آنها می توانید مغز خود را به گونه ای مؤثر ورزش دهید و فعال نگه دارید.

روش های ورزش دادن مغز

مهارت های جدید یاد بگیرید

تحقیقات متعدد نشان داده اند که آموزش و یادگیری در هر زمینه ای به جوان سازی مغز کمک می کند. افرادی که سال های بیشتری از عمر خود را صرف تحصیل و علم آموزی می کنند، کمتر احتمال دارد به بیماری آلزایمر مبتلا شوند.

آموزش تنها به معنای درس خواندن و تحصیلات دانشگاهی نیست. همه ما انسان ها می توانیم در هر سنی آموزش جدیدی را تجربه کنیم. برای مثال بیایید برای یک دوره طولانی آموزش زبان انگلیسی برنامه ریزی کنیم. یک دیکشنری انگلیسی به فارسی بخرید و از صفحه اول آن هر روز پنج تا ده لغت تازه یاد بگیرید. در طول روز این لغات را با خود تکرار کنید و روز بعد، ابتدا لغات قبلی را مرور کنید و سپس لغات جدید را یاد بگیرید.

البته بنا بر علاقه افراد، آموزش ها می تواند متفاوت باشد. اگر به آشپزی علاقه دارید، هر روز دستور تهیه غذایی جدید را از برنامه های تلویزیونی یا مجلات چاپ شده یاد بگیرید و آن را درست کنید. سعی کنید در حین پختن غذاهای جدید، خلاقیت خود را نیز به آن اضافه کنید. خیاطی، تعمیر وسایل از کارافتاده خانه و پرورش گیاه از دیگر راه کارهایی است که به کمک آنها می توانید مهارت های تازه ای بیاموزید و مغزتان را سرگرم کنید.

کتاب بخوانید و خلاصه آن را برای خود بنویسید

خواندن و نوشتن نیز دو روش برای تحریک مغز هستند که منطقه ای در مغز به نام هیپوکامپ را که محل ذخیره خاطرات و مسئول یادگیری مهارت های جدید است، فعال می کنند. هر چه هیپوکامپ فعال تر شود، یادگیری بیشتری رخ می دهد و ضریب هوشی نیز بالاتر می رود. البته پیشنهاد می شود به منظور اثرگذاری بیشتر، افراد سعی کنند کتاب های متنوع و متفاوتی را بخوانند و تلاش کنند برخی اوقات با دست مخالف بنویسند.

بنابراین از همین امروز کتابی را از کتابخانه خود انتخاب کنید که پیش تر آن را نخوانده اید و سعی کنید علاوه بر نوشتن خلاصه ی آن، در مورد موضوع آن با دوستان و اعضای خانواده صحبت کنید.

مسافرت بروید

یکی دیگر از مهم ترین روشهای تحریک مغزی، سفر کردن است. بازدید از شهرهای جدید و آشنایی با فرهنگ های متعدد، قشر مغز را برای راهنمایی شما در مکان جدید فعال می کند. البته پیدا کردن مکان های جدید تنها با سفر به شهرهای دیگر ارتباطی ندارد بلکه شما می توانید حتی با تغییر مسیرهای معمول رفت و آمد به خانه و محیط کارتان نیز این روش را امتحان کنید. زیرا با عادت کردن به مسیرهای تکراری، مغز شما دیگر فعال نمی شود و برای پیدا کردن و راهنمایی تلاشی نمی کند. پس از همین امروز سعی کنید از مسیرهای تازه ای رفت و آمد کنید. از گم شدن نترسید، زیرا مغزتان قرار است شما را هدایت کند.

نقاشی کنید

نقاشی به دلیل فوایدی که برای رشد و تکامل مغز دارد همواره از دوران کودکی به عنوان یکی از فعالیت های اصلی در مهد کودک ها و مدارس ابتدایی نمرین می شود. زمانی که کودک مداد را در دستش می گیرد و با هماهنگی حرکات بین دست و چشم، طرحی خیالی را رسم می کند یا از روی مدل واقعی نقاشی می کشد و هنگام رنگ آمیزی دقت می کند که رنگ از محدوده خاصی خارج نشود، تمرکز، پردازش بصری فضایی و خلاقیت خود را بهبود می بخشد.

بنابراین نقاشی به عنوان فعالیتی که بخش های مختلف مغز را فعال می کند، در هر سنی به طور جدی توصیه می شود. حتی امروزه که استفاده از کامپیوترها و گوشی های موبایل پیشرفته در مقایسه با گذشته بسیار بیشتر و رایج تر شده است، برنامه هایی نیز برای نقاشی ساخته شده اند که افراد می توانند بدون نیاز به خرید مدادرنگی، به دنیای متنوعی از رنگ ها دست یابند و طرح های زیبایی را به تصویر درآورند.

بازی های فکری

مهم ترین و موثرترین روش برای ورزش مغز و جوان نگه داشتن آن چالش هایی هستند که افراد در حین انجام بازی های فکری با آنها روبه رو می شوند. تلاش برای پیروز شدن و پی بردن به کلید حل معما، روشی است که از آن به عنوان ورزش های هوازی مغزی یاد می شود. جدول اعداد، سودوکو، پازل، شطرنج و بازی فکر بکر از انواع سنتی این گونه ورزش های مغزی هستند که از گذشته تاکنون توسط افراد استفاده می شوند.

اما در کنار تمرینات مداد کاغذی و اسباب بازیهای فکری، بازی های متعددی نیز طراحی شده اند که در کامپیوتر، تبلت و گوشی های موبایل قابل استفاده هستند. امروزه انجام این بازی ها یکی از راهکارهای مهم و مؤثر در دوره های بازتوانی و توانمندسازی شناختی است که شرکت های معتبری آنها را تولید می کنند. انجام روزانه ی این بازیها، توان مغزی را بالا می برد و به دلیل محدودیت های زمانی که برای اجرای آنها در نظر گرفته می شود، سرعت پردازش اطلاعات را بیشتر می کنند. بنابراین به طور جدی توصیه می شود تا می توانید بازی کنید و بازی های جدید را امتحان کنید. بازی های جدید همان محرک های تازه ای هستند که مغز شما برای آشنایی و انجام آنها نیاز به تلاش بیشتر دارد.

جدول یکی از سرگرمی های باستانی است که انواع متعددی دارد. یک ضرب المثل قدیمی برای توانمندسازی مغز، می گوید: جداول متقاطع خوب است، جداول به هم ریخته بهتر است و جداول سودوکو عالی است.

بهترین بازی های برای ورزش و تقویت مغز

۷ بازی مهم را که برای جوانسازی مغز

برای گرفتن نتایج بهتر، بازی ها را به ترتیب ارائه شده و مطابق با دستورالعمل های ذکر شده، انجام دهید. پیشنهاد می شود دفترچه یادداشت کوچکی تهیه کنید و نتایج عملکرد خود را هر بار با ذکر تاریخ در آن ثبت کنید.

بازی استروپ (اعداد رنگی)

این بازی برای بهبود توجه و تمرکز مفید است. واژه های زیر را بدون توجه به رنگ جوهری که برای آنها استفاده شده است، بلند بخوانید. می توانید از فرد دیگری بخواهید پاسخهایتان را بنویسد تا بعد تعداد پاسخ های غلط را به دست آورید. مدت زمانی را که صرف خواندن لغات می کنید، از زمان شروع خواندن اولین لغت تا پایان خواندن آخرین لغت اندازه بگیرید و یادداشت کنید. هر بار که این بازی را انجام می دهید، زمان و تعداد پاسخ های غلط خود را با روزهای قبلی مقایسه کنید. بعد از چند بار انجام این تست متوجه پیشرفت خود می شوید.

نوشتن داستان

صفحه ای از کتاب یا روزنامه ای را باز کنید و به طور تصادفی 7 لغت انتخاب کنید. سعی کنید در مدت زمانی کوتاه یک داستان منطقی در یک پاراگراف بنویسید که از آن 7 لغت تنها یک بار استفاده کرده باشید. می توانید داستان های طنز بنویسید تا مغزتان بیشتر سرگرم شود. این بازی مهارت های کلامی و خلاقیت شما را بهبود می بخشد.

روز مخالف

به منظور برقراری ارتباط بیشتر بین بخش های مختلف دو نیم کرہی راست و چپ مغز خود، برای انجام کارها از دست غیرغالب استفاده کنید. یعنی اگر شما راست دست هستید، سعی کنید بار اول به مدت 10 دقیقه با دست چپ خود یک جمله بنویسید، موهایتان را شانه کنید، با موبایل خود شماره بگیرید یا حتی پیامک بفرستید و فعالیت هایی انجام دهید که در طول روز به طور معمول با دست راست خود انجام میدادید. هر بار، مدت زمان استفاده از دست مخالف را بیشتر کنید. به مراتب درمی یابید که سرعت انجام کارهایتان با هر یک از دو دست یکسان است.

پیدا کنید

برای بهبود مهارت های بصری خود، به طور تصادفی یکی از حروف الفبا مثلاب را انتخاب کنید. یک پاراگراف از روزنامه را تعیین کنید و در مدت زمانی محدود مثلا 30 ثانیه به دنبال همان حرف تعیین شده بگردید و دور آن خط بکشید. در پایان زمان تعیین شده، تعداد پاسخ های درست خود را یادداشت کنید.

تجسم کنید

در مدت یک دقیقه برای هر یک از رنگ های زیر، نمادهای واقعی که در دنیای واقعی وجود دارد یادداشت کنید. به طور مثال برای رنگ زرد می توانید خورشید و برای رنگ سفید، ابر را بنویسید. رنگ آبی، رنگ قرمز، رنگ سبز، رنگ زرد. این کار را می توانید با رنگ های دیگر نیز انجام دهید.

یادداشت بردارید

در طول روز سعی کنید حتما یک تا دو صفحه برای خود یادداشت بنویسید. این یادداشت می تواند خاطرات روزانه یا خلاصه یک برنامه تلویزیونی یا مطلبی باشد که آن را شنیده یا خوانده اید.

معکوس بشمارید

شمارش اعداد از آخر به اول فعالیتی بسیار مهم برای بهبود توجه، حافظه و مهارتهای محاسباتی است. این بازی را می توان به شکل های مختلف انجام داد. برای مثال: 1 تا 250 را از آخر به اول بشمارید. از عدد 200 به ترتیب پنج تا پنج تا کم کنید تا به عدد 0 برسید. از عدد 150 به ترتیب هفت تا هفت تا کم کنید تا به عدد 3 برسید. از عدد 100 به ترتیب سه تا سه تا کم کنید تا به عدد 1 برسید.

چگونه حافظه ی خود را در گذر زمان بهبود بخشم؟

اگر شما نیز دوست دارید جزو شرکت کنندگان حافظه ی برتر این کتاب باشید و در گذر زمان توان حافظه خود را نه تنها حفظ کنید بلکه آن را تحکیم بخشید، 10 روش زیر را به کار ببرید:

به خاطر سپاری واژه ها با تصاویر ذهنی

برای واژگانی که قرار است به ذهن خود بسپارید، تصاویر ذهنی شفاف، رنگی و عجیب تجسم کنید و سعی کنید از طریق تصاویر، واژگان را به هم مرتبط کنید و حتی با آنها داستان بسازید. برای مثال: باران / مغز / ببر زندگی / ظهر / میوه / مدرسه / گرسنه

با کمک حافظه خود بشمارید

برای این کار: از صفر تا 99 را با صدای بلند، سه تا سه تا بشمارید و زمان شمارش را ثبت کنید. این کار را هر روز انجام دهید. بعد از آن که مشاهده کردید زمان شمارش شما دیگر کم نمی شود و ثابت مانده است، از 99 تا صفر برعکس و سه تا سه تا بشمارید (مثلا 99، 96، 93، 90 و ..).

زمانی که در حال مسواک زدن با دست مخالف خود هستید، اعداد را از 1، پنج تا پنج تا بشمارید. این کار را هر شب انجام دهید و ببینید هر بار تا چه عددی می توانید جلو بروید. هفته ای یکبار از 1 تا 130 را بلند و به سرعت بشمارید و زمان را ثبت کنید. دقت کنید هر بار چقدر طول میکشد که این شمارش را انجام دهید. این تمرین برای تقویت لوب پیشانی هر دو نیمکره شما مفید است.

به خاطر سپردن اسم افراد

بسیاری از اوقات اتفاقی که در گذر زمان برای حافظه ی ما رخ می دهد، ضعیف شدن آن برای به خاطر آوردن اسامی افراد و حتی دوستان نزدیک می باشد و جالب است که اغلب می توانیم موضوعات دیگر را در مورد آن شخص به خاطر بیاوریم. برای این که بتوانیم اسم افراد آشنا را به یاد داشته باشیم باید اسمشان را به همراه ارتباطات خاص معنایی، شخصیتی و رفتاری شان به حافظه بسپاریم.

همچنین می توانیم اسامی جدید را به بهانه های مختلف در طی مکالمه به کار بریم تا در حافظه تثبیت شوند. البته گاه فکر کردن به احساس خجالت و شرمندگی که به دلیل فراموشی اسم افراد پیش می آید، باعث می شود افراد بیشترین تلاش و تمرین خود را برای حفظ اسامی انجام دهند.

به خاطر سپردن اعداد و ارقام

به خاطر سپردن اعداد و ارقام، به ویژه شماره های 7 و 8 رقمی تلفن، گاه دشوار و حتی غیر ممکن می شود. این ضعف حافظه در گذر زمان شدت می یابد و گاه اعتماد به نفس فرد را نیز می گیرد. برای کاهش این مشکل راه کارهایی پیشنهاد می شود؛ حفظ کردن شماره های تلفن با شعر، در قالب داستان یا ربط دادن آنها به وقایع و شرایطی که برای ما معنادار و خاص هستند.

آموختن زبان دوم

در صورتی که زبان دومی آموخته اید آن را هر روز تمرین کنید و اگر تنها به یک زبان مسلط هستید، شروع به یادگیری زبان دوم کنید. برای این کار نیازی به شرکت در کلاس یا خواندن کتاب های سخت نیست. می توانید با یک لغت نامه ی تصویری، واژگان ساده و ابتدایی آن را بیاموزید.

فهرستی از 100 واژه تهیه کنید و هر روز یک واژه را بخوانید و با خود تا شب چندین بار تکرار کنید. البته شما باید علاوه بر یادگیری هر لغت در روز، واژگان روزهای قبلی را نیز از حفظ بگویید. بعد از تمام شدن این فهرست، فهرست دیگری برای خود آماده کنید.

کتابی را باز کنید و یک پاراگراف 4 تا 5 خطی انتخاب کنید

رایحه مورد علاقه تان (مثل نعناع، قهوه، عطر و …) را بو کنید. زیر واژگان اصلی پاراگراف خط بکشید. به پاراگراف یک عنوان بدهید. پاراگراف را با صدای بلند از روی کتاب بخوانید. کاغذ سفیدی بردارید و هر آنچه از پاراگراف به یادتان مانده است، بنویسید. روز بعد همان رایحه را دوباره بو کنید و سعی کنید پاراگراف را از حفظ بنویسید.

به خاطر سپردن لیست خرید

برای به خاطر سپردن لیست خرید خانه، موارد را دسته بندی کنید؛ مانند میوه و سبزیجات، نوشیدنی های گوشت و مرغ و غیره. بهتر است ترتیب این دسته ها مطابق با ترتیب قرار مشاهده ی آنها در فروشگاه باشد. برای مثال در ابتدای ورود به فروشگاه اغلب کدام گروه را می بینید.

با خودتان قرار بگذارید که چیزی را فراموش نکنید

البته این واقعیت را هم بپذیرید که فراموش کردن یک فرایند طبیعی است که برای همه ی انسان ها رخ می دهد. پس شما تنها نیستید. اما سعی کنید با گفتارهای درونی، مغزتان را متعهد به نگهداری بعضی اطلاعات بکنید. برای این کار حتی می توانید محدودیت هایی را نیز بگذارید. برای مثال لیست کارهای روزانه را پشت در خروجی خانه بچسبانید با کلید خانه و ماشین خود را بر روی وسایلی قرار دهید که باید همراه خود ببرید.

پیاده روی کنید

پیاده روی کنید و در حین پیاده روی اطلاعاتی را که باید به ذهن خود بسپارید تکرار کنید، به هم مرتبط کنید، داستان بسازید، تصویرسازی کنید یا حتی به مسائل خنده دار و عجیب ربط دهید. با این کار می توانید حجم زیادی از اطلاعات را در حافظه خود نگه دارید.